1977'de asgari ücret 507, öğretmen maaşı 1924 dolarmış (5. sayfa)

Cia yetkilisi aptal mı kendi ülkesi ile ilgili doğrudan muhbirlik faaliyetlerini bile resmi kayıtlara erkenden düşürmemeye kullanmamaya dikkat edecek adamlar, başka bir ülkede gerçekten bir ajanlık faaliyeti veya direktifini resmi kayıtlara geçirsin? Sözün orjinali yanlış bilmiyorsam "The boys in Ankara did it".

Ayrıca o dönem Türkiye'de yaşananlar Soğuk Savaşın etkisi ile Türkiye'nin sağ siyaset ve toplum tarafında Abd desteğinde, sol siyaset ve toplum tarafında da Sovyet desteğinde Türkiye komünist mi olacak kapitalist mi olacak çekişmesi. Türkiye'de çoğunluk komünizme karşıydı, Abd'de komünizme karşı olan herkesle müttefik olma durumunda olduğu için bizde komünizm karşıtları ve dolasıyla müttefiği Abd'nin başarısı kaçınılmaz oldu.

Fakat Azerbaycan, Ermenistan, İran buralarda Sovyetler başarılı oldu.

O yıllarla alakalı en büyük hatamız güç çekişmesini Abd kendi kendine, şizofren gibi yapıyor sanmak. Ülkücüler ve Milliyetçiler ile Abd ortaklık yaparken, Solcular ve Komünistler ile de Sovyetler ortaklık yapıyordu, birbirlerini müttefiklerinden aldıkları eğitim, silahlar ile gafil avlamaya çalışıyorlardı ne yazık ki. 80 Darbecileri-Cuntacıları, Abd'ye kendini ayen beyan veya gizli gizli neden bağımlı, muhtaç edip kendilerini o dönem Sovyetler gibi dev ile tehlikeli bir pozisyona sokmak istesinler akla, mantığa sığıyor mu bu?

ABD böyle bir ülke önce gazı verir. Evet haklısın yapmalısın der sonra iç siyaset baskısıyla ağzına s... Saddam Hüseyine de aynısını yaptılar.

İşçiler komünist olmayabilir, politik amaçları olmayabilir fakat siyaset ve iki dev açısından biri buna ahanda potansiyel kızıl müttefik, yoldaş der, diğeri de ulan bunlar çoğalırsa Türkiye'yi kaybederiz der. Abd veya Rusya'nın sizin, benim gibi 2 birey tarafından savunulmaya ihtiyacı olabilir mi? Veya popülist klişeler itibarı ile sövmek bu 2 deve ne kaybettirir?

Dünya jandarmalığı, istenilen ve tercih edilen bir mesele değil zaruri, üstüne kalan mecburi bir görev. Dünya ekonomisi ve piyasası dünyanın en kozmopolit kültürüsün, dünyanın en kozmopolit insan kültürü, ekonomi akışı, teknoloji akışı da sende bir zahmet birileri dünyanın başına bela olduğunda git koru, kolla, müdahale et diyor. Bakınız Bosna'da Müslümanları Sırplardan koruma gibi. Bak Abd veya Çin dışında kimse şuan Rusya'yı durdurabiliyor mu? Yarın Çin'de benzer bir şey yapsa komple buralar benim ulen dese Rusya'nın da ne ekonomisi, ne askeri gücü ne de sanayisi Çin'le alt edebilecek düzeyde mi değil.

Ekşi'de güzel bir yazı vardı Abd'nin özel istisna ihtiyaçları dışında hedefi müttefik, ortak kazanmak. Çünkü başarılı bir müttefiklik demek neredeyse her şey demek, bakınız Almanya, bakınız Japonya, bakınız Güney Kore.

Bir ülke her yıl 1 trilyon dolara yakın parayı hiçbir işgal tehdidi altında olmadığı halde harcamak için toplamaktan zevk alsın, bu kadar parayla başarısızlık riskini taşımaktan zevk alsın. Abd'nin ordusu olmasa dahi Abd ekonomisine saldırma riskini göze alabilecek bir ülke yok ne Rusya, ne Çin. Üstelik Irak, Afganistan, Vietnam gibi başarısızlıklar ile düşmanlar, kayıplar ve küfür kazanmada cabası.

Gaz vermek ile destek, imkan vermek aynı şey değil. İnönü zamanında diplomatik destek çıkmadığı için aynı operasyonu yapamıyoruz. Bir de başka ülkeler hakkında Kurtlar Vadisi mantığı ile her şeyin mükemmel deterministik, planlı, programı - makine gibi yönetildiği düşüncesinden vazgeçmeliyiz. Kamuoyu tepkisi neyse politikacılar ona göre tavırlarını değiştirmek zorunda kalırlar. Misal Almanya, Rusya ile papaz olmak istemiyordu şu son Ukrayna savaşında, fakat kamuoyu Rusya haddini aşıyor, bir tepki ve yaptırım - çözüm düşünmeliyiz şeklinde olunca Alman politikası buna göre şekillendi.

Kıbrıs operasyonunda, Kıbrıslı Rum Lobileri ve Yunanistan lobileri, oradaki askeri operasyon öncesinde yaşanan vahim olaylardan daha fazla nasıl bir lobicilik yapıp dünya ve abd kamuoyunu nasıl Türkiye, şöyle yapıyor - böyle yapıyor gibi velveleye yalan - yanlış nasıl verebildiyse bunun sonucunda diplomatik destek aldığımız ülkenin politikacıları da bize ya biz size destek verdik ama oy kaybedemeyiz diye de tavır da değiştirmek durumunda kalabiliyorlar.

Hayatımda Abd'ye gitmedim nasıl Abd'yi mükemmel anlayabilirim? Abd'li 350 milyon insan melek olmadan Abd nasıl melek olabilir? Redneckler en ufak sorunda şu ülkeye nükleer atalım biz şöyle süper gücüz, biz böyleyiz moduna giriyorken tümüyle nasıl bu kadar polyanna olabilirim yapmayın. Abd'nin ulusal çıkarcılık klişesi tiksindiğim ve evet bildiğim bir şey. Fakat bu bahsettiğim zaruri dünya jandarmalığı da bir nevi ulusal çıkarcılık klişesi ne yazık ki. Hepimiz nasıl kendi çıkarlarımız peşindeysek, Abd'li politikacılarda zora girene kadar değil dünya çıkarları, Abd'nin toplumsal çıkarlarını bile zorda kalana kadar gözetmek durumunda kalmayacaktır. Bu sebeple, Abd'li politikacılarda deli gibi paraya, imkana rağmen saçma sapan aptallıklar yapar çünkü neden hata yapmamak umurlarında olsun? Bu adamlar üstün insan veya özel, elit - niş bir ülke değil ki her şeyleri mükemmel olsun.

Haliyle, Abd'li bir politikacı da oy kazanabilmeyi, toplumun nabzını ve dünya siyasi ortamını kendi menfaatine, çıkarına çevirip seçilebilme - lobicilik destekleri bulabilme ve daha fazla para ve refah elde edebilme derdinde.

1977 yılınmda öğretmen olmak lazımmış. Ama doğum 1976 

Ne bekliyorsun? Düne kadar 6.5k maaş alıyorlardı. Adamların hayatta kalması için ek iş yapması mecburi. Cebi rahat olmayan adamdan performans beklemeyeceksin.

Eskiden alım gücü çok yüksek idi ama gelir adeletsizliği de öyleydi idi. Bir taraf aşırı zengin, diğer taraf işe aşırı fakir. Aslında bugünden pek bir farkı yok.

Tabi o zamanlar öğretmen çok az olduğu için değeri daha fazla idi. Şimdi ise çok fazla öğretmen var ve atanmayı bekleyen yüzbinler var. Hali ile maaşların dibe vurması normal.

1977'de bugünkü eğitim seviyesiyle iş arasam asgari ücretin birkaç katını alırdım.

Bazılarının kafası asgari ücretin seviyesinin dolar karşılığını ve doların enflasyonla eriyip bugün kaç dolar ettiğini anlamamış. 1990 yılında buna benzer bir durum vardı.

1977 yılındaki dolar kuru devlet tarafından belirlenen kurdur. Bugünkü gibi her dakika artıp düşmez.

Böyle demelerinin sebebi; ülkede (pek çok meslekte yapıldığı gibi) mühendisliğin itibarsızlaştırılmış olması, bunu da sayısız mühendislik fakültesi açılmasına izin verip doğru dürüst eğitim alamamış gençleri mühendis olarak mezun ederek yaptılar.

EEEEEEEEEE?? Yani sokaklar güllük gülistanlık değildi, değil mi?

Türkiye'de o dönemde sabit kur rejimi uygulanıyordu. Kağıt üzerinde çok gelebilir. (belki daha çoktur orası ayrı bir araştırma konusu)

Sabit kur rejimleri refah belirlemekte dövizle kıyas edilmez. Bakın İran mesela. İran sabit kur rejimine döndü 5 yıldır. 5 yıl önce 400 milyar dolar olan GSYİH şimdi 1.7 trilyon dolar. İran halkı 5 yılda 5 kat zengin olmadı. İran devleti de 5 yılda 5 kat büyümedi. İran'da 1.7 trilyon dolar yok yani. Sadece İran diyor ki 1 dolar 42000 tümen. Ama ülkede dehşet bir enflasyon var. Yani kur sabit olduğu için 2020 yılında misal 8 milyon riyal maaş alıyorsunuz. Ama enflasyon müthiş. 2021 yılında % 50 zam aldınız. 12 milyon oldu maaşınız. Dolar kuru sabit olduğu için 200 dolar olan maaşınız bir anda 300 dolar oldu. 12 milyon olan 2021 maaşınıza yine % 50 enflasyon zammı geldi. 18 milyon oldu maaşınız. Kur sabit. Sizin maaşınız oldu 450 dolar. 2 yılda 200 dolardan 450 dolara çıktı maaşınız.

Peki dolar almak istediniz bu para ile. Gittiniz bir döviz bürosuna 450 dolara denk gelen 18 milyon riyali verdiniz. Size ne verecek döviz bürosu? Elbette 450 dolar vermeyecek. O devletin rakamı. Gerçekte 2.5 kat artmadı geliriniz. Döviz bürosunda 1 dolar 42 bin riyal değil 350 bin riyal. Uluslararası rakamlara göre 450 dolar olan maaşınızın karşılığında 50 dolar alabiliyorsunuz.

İşte olay bundan ibaret. 1977 yılında 2000 dolar olabilir mi maaş? 20 bin dolar da olabilir. Sonuçta sabit kur. Ama siz 2000 dolarlık alım gücüne sahip değildiniz. Gidip 2000 dolar da alamıyorsunuz zaten. Özal döneminin olayları bunlar. Özal'dan önce ve sonra diye ikiye ayırmak lazım.

Sabit kur rejiminde ancak enflasyon 0 ise gerçek gelir belirlenir. Türkiye gibi % 100 enflason olan bir ülkede sabit kur sadece kağıt üzerinde ülkeyi zengin gösterir. İran örneği gibi. İran 5 yılda Hollanda ve İspanya'yı da geçerek dünyanın sözde en büyük 14. ekonomisi oldu. Bu gidişle her sene x2 yaptığı göz önüne alınırsa bir kaç yıla ilk 10'a girer. Tabi gerçeklik ile kağıt üzerinde dünyaya "bakın benim trilyonlarca dolarım var" demek bambaşka bir şey.