Rekabet Kurumu Aral Raporu (2. sayfa)

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2014-2-57 (Soruşturma)
Karar Sayısı : 16-37/628-279
Karar Tarihi : 07.11.2016
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN,
Adem BİRCAN, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER : Neyzar ÜNÜBOL, Hatice YAVUZ,
Gözde MAVİ, H. Mustafa DUMAN
C. BAŞVURUDA
BULUNANLAR : - Erdem AKTEKİN
(…..)
- Resen
- Gizlilik talebi bulunmaktadır.
D. HAKKINDA SORUŞTURMA
YAPILANLAR :- Aral Oyun Konsol ve Aksesuar Tic. A.Ş.
Temsilcileri: Av. Efser Zeynep ERGÜN, Av. Sibel YILMAZ ATİK,
Av. Ceren GÖRMÜŞ AVUNDUK
Büyükdere Cad. No:127 Astoria A Kule Kat 6-24-26-27 B Kule Kat
24 Esentepe İstanbul
- Bimeks Bilgi İşlem ve Dış Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Ü. Fırat ARKUN
Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay Cad. Okul Sok. Altunizade
Sitesi B Blok D:12 Altunizade Üsküdar İstanbul
- Doğan Müzik Kitap Mağazacılık Pazarlama A.Ş.
Temsilcisi Dr. Kemal Tahir SU
Atatürk Mah. Turgut Özal Bulvarı Gardenya 1 Plaza 42 B Ofis
Kat:7 Ataşehir İstanbul
- Teknosa İç ve Dış Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Turgan GÜRMEN
Mete Cad. 12/7-8 Taksim İstanbul
- Vatan Bilgisayar San. ve Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Dr. Kemal EROL
Süleyman Seba Spor Cad. Spor Apt. No: 62/4 Valideçeşme
Beşiktaş İstanbul
- Gold Teknoloji Marketleri San. ve Tic. A.Ş.
Temsilcileri: Av. Miraç ARAZ, Av. Ful YILDIZ, Av. H. Kübra FİDAN
Organize Sanayi Bölgesi 1. Cad. No:13 Yukarı Dudullu Ümraniye
İstanbul
- Kliksa İç ve Dış Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Turgan GÜRMEN
Mete Cad. 12/7-8 Taksim İstanbul
- LG Electronics Tic. A.Ş.
Temsilcileri: Av. Efser Zeynep ERGÜN, Av. Sibel YILMAZ ATİK,
Av. Ceren GÖRMÜŞ AVUNDUK
Büyükdere Cad. No:127 Astoria A Kule Kat 6-24-26-27 B Kule Kat
24 Esentepe İstanbul
- MS İstanbul İç ve Dış Tic. Ltd. Şti.

16-37/628-279
2/196
Temsilcileri: Av. Gönenç GÜRKAYNAK, Av. Hakan ÖZGÖKÇEN,
Av. Esen ERGÜL, Av. Görkem YARDIM
Çitlenbik Sokak No:12 Yıldız Mah. Beşiktaş İstanbul
- Türk Philips Ticaret A.Ş.
Temsilcileri: Av. Gönenç GÜRKAYNAK, Av. K. Korhan YILDIRIM,
Av. Eda DURU, Av. Betül BAŞ ÇÖMLEKÇİ
Çitlenbik Sokak No:12 Yıldız Mah. Beşiktaş İstanbul
- Vestel Ticaret A.Ş.
Temsilcisi: Av. İ. Yılmaz ASLAN
Gazi Umurpaşa Sokak Bimar Plaza 38/7-8 Balmumcu Beşiktaş
İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: - Aral Oyun Konsol ve Aksesuar Ticaret A.Ş.'nin dağıtımını
yaptığı bilgisayar ve konsol oyunlarının perakende satışını yapan teşebbüsler ile
anlaşma/uyumlu eylem içinde olduğu ve oyun fiyatlarını yükseltmek amacıyla nihai
satış noktalarında yeniden satış fiyatını belirlediği iddiası.
-Tüketici elektroniği ürünleri piyasasında sağlayıcılar LG
Electronics Tic. A.Ş., Türk Philips Ticaret A.Ş. ve Vestel Tic. A.Ş.’nin ürünlerinin
yeniden satışını gerçekleştiren perakendeciler ile anlaşma/uyumlu eylem içinde
olduğu ve nihai satış noktalarında yeniden satış fiyatının belirlendiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Bilgisayar ve konsol oyunları pazarına yönelik 13.11.2014 tarihli
başvuruda özetle; Aral Oyun Konsol ve Aksesuar Ticaret A.Ş.’nin (ARAL) bilgisayar ve
konsol oyunlarının Türkiye'deki tek yetkili dağıtıcısı konumunda olduğu, ARAL’ın dağıtımını
yaptığı oyunları yüksek fiyata satabildiği, ARAL’ın nihai satış noktalarına yönelik yeniden
satış fiyatının belirlenmesi uygulaması içerisinde olduğu, bilgisayar ve konsol oyunlarının
farklı platformlarda satışının yaygınlaşmasıyla fiyatlarda meydana gelen düşüşleri ARAL’ın
ana oyun dağıtıcıları ile yaptığı anlaşma/uyumlu eylem ile engellediği iddia edilerek
ARAL’ın eylemlerinin incelenmesi talep edilmektedir.
(3) Tüketici elektroniği pazarında resen yapılan önaraştırmada sağlayıcılar ile
perakendecilerin anlaşma/uyumlu eylem ile fiyat tespiti yaptığı ve ‘hub and spoke’ tarzı
kartel yapılanması kurduğu, sağlayıcıların nihai satış noktalarında yeniden satış fiyatını
belirlediği iddiaları incelenmiştir. Soruşturma sürecinde Kuruma gelen 04.01.2016 tarihli
gizlilik talebi bulunan başvuruda ise Gaziantep ilinde LG Electronics Tic. A.Ş.'nin (LG) aktif
olarak piyasayı takip ettiği ve Gaziantep’teki bayilerin LG’nin belirlediği satış fiyatı altında
bir fiyat belirlemesi halinde LG'nin aradaki farkı, fiyat farkı adı altında bayilere fatura ettiği,
bayilerinin satış fiyatını belirleyen LG’nin, kendisiyle yapılan yazışmalarda rekabet
kurallarının ihlali anlamına gelmemesi amacıyla tavsiye edilen satış fiyatları ya da
kampanya fiyatları şeklinde ibarelere yer verdiği, dolayısıyla LG’nin bayilerine son tüketici
fiyatlarını belirleme yönünde baskı ve telkinleri olduğu ifade edilmektedir.
(4) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 04.11.2014 ve 13.11.2014 tarihlerinde giren
başvurular üzerine hazırlanan 02.12.2014 tarih ve 2014-2-57/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu
14-50 sayılı Kurul toplantısında ele alınmış ve Kurul’un 11.12.2014 tarih ve 14-50/894-M
sayılı kararı uyarınca bilgisayar ve konsol oyunları pazarına ilişkin iddialar hakkında
önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. Yapılan önaraştırma neticesinde düzenlenen
10.02.2015 tarih ve 2014-2-057/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu Kurul’un 15-08 sayılı
toplantısında görüşülmüş ve 19.02.2015 tarih ve 15-08/108-M sayılı karar ile ARAL,
Bimeks Bilgi İşlem ve Dış Tic. A.Ş. (BİMEKS), Doğan Müzik Kitap Mağazacılık Pazarlama
A.Ş. (DR), Teknosa İç ve Dış. Tic. A.Ş. (TEKNOSA) ve Vatan Bilgisayar San. ve Tic. A.Ş.
(VATAN) hakkında 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (405

16-37/628-279
3/196
(5) Önaraştırma ve soruşturma sürecinde yapılan yerinde incelemelerde elde edilen
belgelerden Gold Teknoloji Marketleri Sanayi ve Tic. A.Ş. (GOLD) ve Kliksa İç ve Dış Tic.
A.Ş.’nin (KLİKSA) de soruşturma kapsamına dâhil edilmesi gerektiği anlaşılmış ve buna
ilişkin hazırlanan 13.05.2015 tarih 2014-2-57/BN1 sayılı Bilgi Notu Kurul’un 07.07.2015
tarihli toplantısında görüşülerek, GOLD ve KLİKSA’nın bilgisayar ve konsol oyunları
pazarında 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespitine yönelik
soruşturma açılmasına ve 19.02.2015 tarih ve 15-08/108-M sayılı soruşturma ile
birleştirilmesine 15-28/319-M sayı ile karar verilmiştir.
(6) 2014-2-057 sayılı önaraştırma kapsamında yapılan yerinde incelemelerde dosya konusu
ihlal iddialarının tüketici elektroniği pazarında da gerçekleşmiş olabileceğine ilişkin
emarelere ulaşılması üzerine Kurul tarafından 19.02.2015 tarih ve 15-08/108-M(1) sayı ile
4054 sayılı Kanun'un 40. maddesi uyarınca, televizyon, ev sinema sistemleri gibi çeşitli
tüketici elektroniği ürünlerinde sağlayıcılar ile dağıtıcıların yatay ya da dikey ilişki içinde
anlaşarak veya uyumlu eylem ile fiyat tespiti yapıp yapmadıkları ile ilgili olarak BİMEKS,
GOLD, LG, MS İstanbul İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. (MS), Samsung Electronics İstanbul
Pazarlama ve Tic. Ltd. Şti. (SAMSUNG), TEKNOSA, Türk Philips Ticaret A.Ş. (PHILIPS),
VATAN ve Vestel Ticaret A.Ş. (VESTEL) hakkında resen önaraştırma yapılmasına karar
verilmiştir. Yapılan önaraştırma sonucunda düzenlenen 21.04.2015 tarih ve 2015-2-9/ÖA
sayılı Önaraştırma Raporu Kurul tarafından görüşülerek 07.07.2015 tarih ve 15-28/319-M
sayılı ile BİMEKS, LG, MS, TEKNOSA, PHILIPS, VATAN ve VESTEL’in 4054 sayılı Kanun
41. maddesi uyarınca aralarında yaptıkları yatay ya da dikey anlaşmalarla veya uyumlu
eylem ile tüketici elektroniği ürünleri alanında 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal edip
etmediklerinin tespitine yönelik olarak soruşturma açılmasına, soruşturmanın 19.02.2015
tarihli ve 15-08/108-M sayılı karar ile başlatılan soruşturma ile birleştirilmesine karar
verilmiştir.
(7) 4054 sayılı Kanun’un 43. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bilgisayar ve konsol oyunları
pazarı ile ilgili olarak alınan soruşturma kararı ve ileri sürülen iddiaların türü ve niteliği
hakkında bilgi, 27.02.2015 tarihli yazılar ile ARAL, BİMEKS, DR, TEKNOSA ve VATAN’a
tebliğ edilerek 30 gün içinde ilk yazılı savunmalarının iletilmesi talep edilmiştir. Anılan
teşebbüslerin ilk yazılı savunmaları Kurum kayıtlarına süresi içerisinde intikal etmiştir.
(8) 4054 sayılı Kanun’un 43. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, tüketici elektroniği pazarı ile
ilgili olarak alınan soruşturma kararı ve ileri sürülen iddiaların türü ve niteliği hakkında bilgi,
20.07.2015 tarihli yazılar ile BİMEKS, LG, MS, PHILIPS, TEKNOSA ve VESTEL’e,
20.07.2015 ve 06.08.2015 tarihli yazılar ile VATAN’a tebliğ edilerek 30 gün içinde ilk yazılı
savunmalarının gönderilmesi talep edilmiştir.
(9) Bilgisayar ve konsol oyunları pazarında yürütülen soruşturmaya sonradan dâhil edilen
GOLD’a ve KLİKSA’ya soruşturma kararı ile ileri sürülen iddiaların türü ve niteliği hakkında
bilgi 21.07.2015 tarihli yazılar ile tebliğ edilerek 30 gün içinde ilk yazılı savunmalarının
gönderilmesi talep edilmiştir. Tarafların ilk yazılı savunmaları süresi içerisinde Kurum
kayıtlarına intikal etmiştir.
(10) Soruşturma süresinin uzatılmasına ilişkin 21.07.2015 tarih ve 2014-2-057/BN2 sayılı Bilgi
Notu Kurul’un 28.07.2015 tarihli toplantısında görüşülmüş ve 15-32/455-M sayı ile
soruşturmanın süresinin bitiminden itibaren altı ay uzatılmasına karar verilmiştir. ARAL,
DR, BİMEKS, LG, MS, PHILIPS, TEKNOSA, VATAN, VESTEL

16-37/628-279
4/196
(11) Kurum kayıtlarına 04.01.2016 tarihinde giren gizlilik talepli başvuruya ilişkin 08.01.2016
tarih ve 2014-2-057/BN3 sayılı Bilgi Notu hazırlanarak Kurul’un 16.10.2015 tarihli
toplantısında görüşülmüştür. Söz konusu başvurunun Kurul’un 19.02.2015 tarih, 15-
08/108-M sayılı ve 07.07.2015 tarih, 15-28/319-M sayılı kararları ile yürütülen
soruşturmaya dâhil edilmesine 21.01.2016 tarih ve 16-03/50-M sayı ile karar verilmiştir.
(12) Kurum kayıtlarına 06.03.2015 tarihinde giren ve BİMEKS tarafından yapılan başvuru ile
soruşturma dosyasından bilgi ve belge talep edilmiştir. Söz konusu başvuruya ilişkin
değerlendirmeler 18.03.2015 tarihli cevabi yazı ile teşebbüse gönderilmiştir. Dosyaya giriş
kapsamında ARAL tarafından yapılan ve Kurum kayıtlarına 27.03.2015 tarihinde giren
başvuruya ilişkin 06.04.2015 tarihli cevabi yazı teşebbüse iletilmiştir. LG tarafından
gönderilen ve 27.07.2015 tarihinde Kurum kayıtlarına giren dosyaya giriş talebi konulu bir
başvuru ile 31.07.2015 tarihinde Kurum kayıtlarına giren LG aleyhine kullanılan belgelerde
kapatılan bilgilere erişim sağlanması talepli diğer bir başvuru hakkında hazırlanan
11.08.2015 tarihli cevabi yazı da teşebbüse gönderilmiştir. Kurum kayıtlarına 04.08.2015
tarihinde giren ve BİMEKS tarafından yapılan başvuruda, soruşturma dosyasına giriş hakkı
talep edilmiştir. Söz konusu başvuruya ilişkin 10.08.2015 tarihli cevabi yazı teşebbüs
vekiline bildirilmiştir. LG tarafından 18.11.2015 tarihli yazı ile dosyaya giriş hakkı talep
edilmiştir. Anılan talep üzerine hazırlanan 25.11.2015 tarih ve 2014-2-057/BN4 sayılı Bilgi
Notu Kurul’un 02.12.2015 tarihli toplantısında görüşülerek, talebin reddine 15-42/693-247
sayı ile karar verilmiştir. Karara ilişkin bildirim teşebbüse 03.12.2015 tarihli yazı ile
yapılmıştır.
(13) Soruşturma kapsamında 26.03.2015 tarihinde ARAL, DR, GOLD ve BİMEKS’te,
24.03.2015 tarihinde LG, PHILIPS, VESTEL ve SAMSUNG’da, 25.03.2015 tarihinde MS,
VATAN ve TEKNOSA’da, 12.08.2015 tarihinde KLİKSA'da, 10.09.2015 tarihinde MS ve
VESTEL’de, 09.09.2015 tarihinde LG’de, 08.09.2015 tarihinde BİMEKS, TEKNOSA,
GOLD ve PHILIPS’te yerinde incelemeler yapılmıştır. 29.09.2015 tarihinde Kategori
Mağazacıları Derneği yetkilileri ile görüşme yapılmıştır.
(14) Dosya kapsamında bilgi isteme ve yerinde inceleme yetkilerinin Seiko Epson Corporation,
Enkay Group (ENKAY), CarrefourSA Carrefour Sabancı Ticaret Merkezi A.Ş.
(CARREFOUR), Mascom Bilgisayar Aksesuar Tic. Ltd. Şti., Xerox Büro Araçları Ticaret ve
Servis Ltd Şti. (XEROX), Verbatim, Seagate ve HP Inc.’i (HP) de kapsayacak şekilde
genişletilmesi için 03.12.2015 tarih ve 2014-2-057/BN5 sayılı Bilgi Notu hazırlanmıştır.
Bahse konu Bilgi Notu, Kurul’un 09.12.2015 tarihli toplantısında görüşülerek, yerinde
inceleme ve bilgi isteme yetkilerinin anılan teşebbüsleri ve gerekmesi durumunda hakkında
belge bulunabilecek diğer ilgili teşebbüsleri içerecek şekilde genişletilmesine 15-43/721-M
sayı ile karar verilmiştir. Bu doğrultuda 22.12.2015 tarihinde ENKAY, XEROX ve HP’de,
23.12.2015 tarihinde Boğaziçi Bilgisayar Tic. ve San. A.Ş., Penta Teknoloji Ürünleri
Dağıtım ve Tic. A.Ş. ve CARREFOUR’da yerinde inceleme yapılmıştır.
(15) Bilgisayar ve konsol oyunları alanındaki faaliyetleri ile ilgili olarak 27.07.2015 tarihli yazı ile
Valve Corporation (VALVE), 28.07.2015 tarihli yazı ile Microsoft Bilgisayar Yazılım Hiz. Ltd.
Şti. (MICROSOFT) ve 28.07.2015 tarihli yazı ile Sony Eurasia Pazarlama A.Ş. (SONY)’den
bilgi ve belge talep edilmiş, SONY ve MICROSOFT tarafından gönderilen cevaplar Kurum
kayıtlarına ulaşmıştır. Ancak VALVE tarafından herhangi bir bilgi ve belge
gönderilmemiştir. VALVE’ye yönelik talep yazısı Dış İlişkiler, Eğitim ve Rekabet
Savunuculuğu Dairesi Başkanlığı aracılığıyla 06.11.2015 tarihinde tekrar gönderilmiştir.
11.11.2015 tarihli yazı ile Maliye Bakanlığı’ndan VALVE'nin son üç yılda Türkiye'ye yaptığı
satışlara ilişkin bilgi talep edilmiştir. Söz konusu talebe ilişkin cevabi yazı 27.11.2015
tarihinde Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. 02.12.2015 tarihli yazı ile Bankalararası Kart
Merkezi’nden VALVE'nin son üç yılda Türkiye'ye yaptığı satışlara ilişkin bilgi talep
edilmiştir. Söz konusu cevabi yazı 17.12.2015 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal etmiştir.

16-37/628-279
5/196
(16) Dosya kapsamında LG’den 08.10.2015 ve 26.01.2016 tarihlerinde; PHILIPS'ten
08.10.2015, 26.01.2016 ve 09.02.2016 tarihlerinde; VESTEL’den 08.10.2015, 25.12.2015
ve 26.01.2016 tarihlerinde; KLİKSA'dan ve GOLD'dan 09.10.2015 ve 31.12.2015
tarihlerinde; ARAL ve DR'den 31.12.2015 tarihinde; MS'den 08.10.2015, 19.01.2016 ve
26.01.2016 tarihlerinde; TEKNOSA, BİMEKS ve VATAN'dan 08.10.2015, 31.12.2015,
19.01.2016 ve 26.01.2016 tarihlerinde bilgi ve belge talep edilmiştir. Anılan bilgi ve belge
talebine ilişkin cevaplar Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. BİMEKS vekili tarafından
hazırlanan ve soruşturma konusuna ilişkin ilave açıklamalarını içeren yazı 25.01.2016
tarihinde Kurum kayıtlarına girmiştir.
(17) Soruşturma konusuna yönelik LG tarafından sunulan Ekonomik Analiz Raporu konulu
belge 22.01.2016 tarihinde Kurum kayıtlarına ulaşmıştır. Rapora ilişkin olarak 26.01.2016
tarihli yazı ile Ekonomik Analiz ve Araştırma Dairesi'nden (EAAD) görüş talep edilmiştir.
Söz konusu talebe ilişkin EADD görüşü 09.02.2016 tarihli yazı ile gönderilmiştir
(18) Elde edilen bilgi ve belgeler çerçevesinde hazırlanan 19.02.2016 tarih ve 2014-2-057/SR
sayılı Soruşturma Raporu LG, MS, PHILIPS, VESTEL, ARAL, TEKNOSA ve KLİKSA ’ya
19.02.2016 tarihli yazıların ekinde gönderilmiştir. Soruşturma Raporu LG tarafından
23.02.2016 tarihinde; MS, VESTEL, PHILIPS, ARAL, GOLD, VATAN, BİMEKS, DR,
TEKNOSA ve KLİKSA tarafından 24.02.2016 tarihinde tebellüğ edilmiştir. MS, PHILIPS,
VESTEL, ARAL ve TEKNOSA’ya Soruşturma Raporu'nun birkaç sayfasının eksik tebliğ
edildiği tespit edilerek, ilgili sayfalar anılan teşebbüslere 25.02.20016 tarihli yazılar ile tebliğ
edilmiştir. Bu nedenle MS, PHILIPS, VESTEL, ARAL ve TEKNOSA bakımından tebellüğ
tarihi olarak Soruşturma Raporu'nun eksik sayfalarının tebliğ edildiği tarih esas alınmıştır.
Soruşturma Raporu'nun eksik sayfaları MS, PHILIPS, ARAL ve TEKNOSA tarafından
29.02.2016 tarihinde; VESTEL tarafından 01.03.2016 tarihinde tebellüğ edilmiştir.
(19) ARAL, KLİKSA, PHILIPS, VATAN, DR, VESTEL, LG, MS ve TEKNOSA, 4054 sayılı
Kanun’un 45. maddesinde öngörülen 30 günlük sürenin Soruşturma Raporu'nun kapsamı
dikkate alındığında savunmanın oluşturulabilmesi için gerekli olan bilgilerin toplanması ve
şirket birimleri arasındaki yazışmaların gerçekleştirilebilmesi için yeterli olmadığı
gerekçeleriyle yaptıkları ayrı ayrı başvurularda ikinci yazılı savunma süresinin 30 günlük
yasal sürenin bitiminden itibaren 30 gün uzatılmasını talep etmiştir. Kurul’un 16.03.2016
tarih ve 16-10/161-M sayılı kararı ile anılan teşebbüsler için ikinci yazılı savunma süresi 30
gün uzatılmıştır. GOLD ve BİMEKS’in süre uzatımına ilişkin bir talebi olmamıştır. Tüm
tarafların ikinci yazılı savunmaları süresi içinde Kuruma intikal etmiştir.
(20) Tarafların ikinci yazılı savunmaları üzerine hazırlanan 10.05.2016 tarihli ve 2014-2-57/EG
sayılı Ek Görüş taraflara tebliğ edilmiştir. ARAL, KLİKSA, VATAN, DR, LG ve TEKNOSA,
4054 sayılı Kanun’un 45. maddesinde öngörülen 30 günlük sürenin ileri sürülen iddiaların
kapsamı dikkate alındığında Ek Görüş’e ilişkin savunmanın oluşturulabilmesi için detaylı
çalışma gerekmesi gerekçeleriyle yaptıkları ayrı ayrı başvurularda üçüncü yazılı savunma
süresinin 30 günlük yasal sürenin bitiminden itibaren 30 gün uzatılmasını talep etmiştir.
Kurul’un 01.06.2016 tarih ve 16-19/325-M sayılı; 09.06.2016 tarih ve 16-20/334-M sayılı
kararları çerçevesinde LG, ARAL, TEKNOSA, KLİKSA, DR ve VATAN için üçüncü yazılı
savunma süresi 30 gün uzatılmıştır. BİMEKS, GOLD, PHILIPS, MS ve VESTEL’in süre
uzatımına ilişkin bir talebi olmamıştır. BİMEKS’in üçüncü yazılı savunması 25.05.2016
tarihinde, PHILIPS ve VESTEL’in üçüncü yazılı savunması 10.06.2016 tarihinde, MS’nin
üçüncü yazılı savunması 13.06.2016 tarihinde, GOLD’un üçüncü yazılı savunması
15.06.2016 tarihinde, ARAL ve LG’nin üçüncü yazılı savunması 30.06.2016 tarihinde,
TEKNOSA, KLİKSA, DR ve VATAN’ın üçüncü yazılı savunması 11.07.2016 tarihinde, yasal
süresi içinde Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. Bu doğrultuda soruşturma safhası
11.07.2016 tarihinde sona ermiştir. Haklarında soruşturma yürütülen taraflardan BİMEKS

16-37/628-279
6/196
MS, PHILIPS, VESTEL, ARAL, LG, TEKNOSA, KLİKSA, VATAN ve DR sözlü savunma
toplantısı yapılmasını talep etmiştir.
(21) Kurul’un 04.08.2016 tarih ve 16-26/456-M sayılı kararı ile sözlü savunma toplantı tarihi
06.09.2016 olarak belirlenmiştir.
(22) VESTEL tarafından gönderilen ve Kurum kayıtlarına 08.08.2016 tarihinde giren dilekçede,
02-07.09.2016 tarihleri arasında Berlin’de düzenlenecek uluslararası ve önemli bir tüketici
elektroniği fuarı olan İFA ile sözlü savunma tarihinin çakıştığı, hem bahse konu fuara hem
de sözlü savunma toplantısına üst düzey yöneticilerin katılımının istendiği belirtilerek
06.09.2016 tarihinde yapılacak olan sözlü savunma toplantısının ertelenmesi talep
edilmiştir. Kurul tarafından ilgili başvuru 10.08.2016 tarih ve 16-27/467-M sayılı kararında
değerlendirilmiş ve sözlü savunma toplantı tarihinin ertelenmesine ilişkin mazeretin kabul
edilebilir nitelikte olmaması nedeniyle talep reddedilmiştir.
(23) VATAN’ın Kurum kayıtlarına 11.07.2016 tarihinde intikal eden üçüncü yazılı savunmasını
içeren yazı kapsamında bir de dosyaya giriş ve ek savunma hakkı talebi bulunmaktadır.
Ancak ilgili başvurunun 30.03.2016 tarih ve 16-12/188-83 sayılı Kurul kararı ile reddedilen
başvurunun tekrarı niteliğinde olması nedeniyle, Kurul 04.08.2016 tarih ve 16-26/436-194
sayılı kararında yeni bir karar tesisine yer olmadığını değerlendirmiştir. Bu kapsamda
dosyaya giriş ve buna bağlı ek savunma hakkı tanınması talebi reddedilmiştir.
(24) LG tarafından gönderilen ve Kurum kayıtlarına 15.08.2016 tarihinde giren dilekçede ise LG
tarafından hazırlatılan bağımsız akademisyen tarafından yürütülen iktisadi ve ekonometrik
analizlerin sonuçlarını ihtiva eden uzman görüşünün sözlü savunma toplantısında bizzat
bu çalışmaları yürüten akademisyen tarafından Kurul üyelerine doğrudan aktarılmasının
LG’nin hukuki menfaatlerine daha uygun olacağı ifade edilerek sözlü savunma
toplantısında uzman görüşünün dinlenmesi talep edilmiştir. İlgili başvuru Kurul’un
25.08.2016 tarih ve 16-29/484-M sayılı kararında ele alınmış ve talep kabul edilmiştir.
(25) Kurul’un 25.08.2016 tarih ve 16-29/499-M sayılı kararı ile sözlü savunma toplantısı tarihi
25.10.2016 olarak değiştirilmiştir. Söz konusu değişikliğe ilişkin bildirim yazısı şikâyetçi ve
taraflara iletilmiştir.
(26) LG tarafından gönderilen ve Kurum kayıtlarına 14.10.2016 tarihinde giren yazıda 2010/2
sayılı Rekabet Kurulu Nezdinde Yapılan Sözlü Savunma Toplantıları Hakkında Tebliğ’in 9.
maddesine dayanarak sunumlarının bazı bölümlerinin ticari sır ihtiva etmesinden dolayı
sözlü savunma toplantısında LG tarafından yapılacak sunumun gizli oturumda dinlenmesi
talep edilmiştir. Kurul söz konusu başvuruyu 24.10.2016 tarih ve 16-34/588-M sayılı
kararında değerlendirmiş ve sunum planı çerçevesinde bir kısım slaytlar bakımından gizli
oturum talebini ticari sır içermeleri gerekçesiyle kabul etmiş, sunumun kalan kısmı
bakımından ise talep reddedilmiştir.
(27) 25.10.2016 tarihinde teşebbüs temsilcilerinin katılımıyla sözlü savunma toplantısı
gerçekleştirilmiştir. Kurul yürütülen soruşturma ile ilgili olarak düzenlenen Rapor’a, Ek
Görüş’e, toplanan delillere, yazılı savunmalara, sözlü savunma toplantısında yapılan
açıklamalara ve incelenen dosya kapsamına göre 03.11.2016 tarihinde yapılan ilk oylama
ve 07.11.2016 tarihinde yapılan ikinci oylama sonucunda 16-37/628-279 sayılı nihai
kararını vermiştir

16-37/628-279
7/196
(28) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; bilgisayar ve konsol oyunları pazarında; ARAL’ın,
DR, VATAN, TEKNOSA, KLİKSA ve GOLD ile bilgisayar ve konsol oyunları pazarında
perakende fiyatların tespiti konusunda anlaşma içinde olduğu ve söz konusu teşebbüslerin
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği, anılan teşebbüslere aynı Kanun’un 16.
maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği ancak
BİMEKS’in 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiğine dair yeterli bulguya
ulaşılamadığı ifade edilmektedir. Tüketici elektroniği pazarında ise LG’nin MS ve
TEKNOSA ile tüketici elektroniği pazarında perakende fiyatların tespiti konusunda anlaşma
içinde olduğu ve söz konusu teşebbüslerin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği,
anılan teşebbüsler hakkında aynı Kanun’un 16. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca idari
para cezası uygulanması gerektiği, VESTEL’in ürünlerinin perakende satışını yapan
teşebbüslerin yeniden satış fiyatını tespit etmek yolu ile 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini
ihlal ettiği bu nedenle teşebbüse aynı Kanun’un 16. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca
idari para cezası uygulanması gerektiği, PHILIPS’in ürünlerinin perakende satışını yapan
teşebbüslerin yeniden satış fiyatını tespit etmek yolu ile 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini
ihlal ettiği bu nedenle teşebbüse aynı Kanun’un 16. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca
idari para cezası uygulanması gerektiği ancak VATAN ve BİMEKS’in 4054 sayılı Kanun’un
4. maddesini ihlal ettiğine dair yeterli bulguya ulaşılamadığı belirtilmektedir.
I. İNCELEME GEREKÇE VE HUKUKİ DAYANAK
I.1. Bilgisayar ve Konsol Oyunları Pazarında Yürütülen Soruşturmanın Tarafları
I.1.1. ARAL
(29) ARAL, İstanbul merkezli bir firma olup dünyanın önde gelen video oyun, konsol ve aksesuar
firmalarının Türkiye’deki dağıtım hakkını elinde bulundurmaktadır. MICROSOFT, Xbox,
Electronic Arts, Activision Blizzard, Ubisoft, Take-Two Interactive, Konami, Sega, Namco
Bandai, Warner Bros Games, Square Enix, Capcom, Codemasters, Razer, Thrustmaster,
Speedlink, Roccat gibi önemli markaların bütün formatlardaki ürünlerinin Türkiye’de tek
distribütörü olan ARAL 30 yıldan fazla süredir bu alanda faaliyet yürütmektedir.
I.1.2. TEKNOSA ve KLİKSA
(30) Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş. bünyesinde kurulan TEKNOSA teknoloji ürünlerini
tüketicilere sunmayı amaçlayan bir teknoloji perakende zinciridir. Türkiye'nin 81 ilinde
300'ün üzerinde mağazası bulunmaktadır.
(31) TEKNOSA’nın bir iştiraki olan KLİKSA ise internet üzerinden satış yapmaktadır.
Televizyon, görüntü sistemleri, cep telefonu, bilgisayar, beyaz eşya, spor ve outdoor, anne,
bebek ve oyuncak, oto aksesuarları, züccaciye ve ev düzeni, saat, gözlük ve aksesuar gibi
kategorilerde ürün satmaktadır.
I.1.3. BİMEKS
(32) BİMEKS, müşterilerine bilişim teknolojisi, tüketici elektroniği, beyaz eşya ve küçük ev
aletleri sunan teknomarketler arasında yer almaktadır. 2013 yılında Electro World İç ve Dış
Ticaret A.Ş.’yi (ELECTROWORLD) satın almıştır
1
.
I.1.4. VATAN
(33) VATAN, telefon, bilgisayar, kamera, ev elektroniği, televizyon, ofis malzemeleri, oyun, hobi,
ev aletleri, kişisel bakım ve spor aletleri olmak üzere geniş bir alanda hizmet sunmaktadır.

16-37/628-279
8/196
I.1.5. DR
(34) Doğan Medya Grubu'nun bir şirketi olan DR, kitap müzik, film, elektronik, oyun, hobi,
hediyelik eşya, kırtasiye gibi ürünlerin satışı alanında faaliyet göstermektedir.
I.1.6. GOLD
(35) GOLD, LCD televizyon, notebook, telefon, fotoğraf makinesi, küçük ev aletleri, bilgisayar
donanımı, ofis gereçleri, telekomünikasyon ürünlerinin satışı alanında faaliyet
göstermektedir.
I.2.Tüketici Elektroniği Pazarında Yürütülen Soruşturmanın Tarafları
(36) BİMEKS, TEKNOSA ve VATAN’ın aynı zamanda tüketici elektroniği pazarında yürütülen
soruşturmanın da tarafı olması sebebiyle anılan teşebbüslere tekraren yer verilmemiştir.
I.2.1. MS
(37) MS, Almanya merkezli MS ve Saturn teknomarketlerin Türkiye’de faaliyet gösteren
iştirakidir. Televizyonlardan dizüstü bilgisayarlara, navigasyon cihazlarından dijital fotoğraf
makinelerine, oyun konsollarından kahve makinelerine kadar geniş bir ürün yelpazesine
sahiptir. MS, tüketici elektroniğinde perakendecilik alanında Avrupa’nın önemli şirketleri
arasında yer almaktadır.
I.2.2. PHILIPS
(38) PHILIPS, elektronik sektöründe aydınlatma, tüketiciye yönelik elektronik eşya, medikal
sistemler, ev aletleri ve kişisel bakım ürünleri gibi elektrikli ve elektronik aletlerin ithalatı,
yurtiçinde satışı ve ihracatı faaliyetleri ile iştigal etmektedir.
I.2.3. VESTEL
(39) VESTEL pazarda tüketici elektroniği, beyaz eşya, bilgi teknolojileri ve dijital alandaki
ürünleri ile faaliyet göstermektedir.
I.2.4. LG
(40) LG, televizyon, ev sinema sistemleri, video, televizyon aksesuarları, cep telefonu, tablet ve
aksesuarları, buzdolabı, çamaşır makinası, bulaşık makinası, elektrikli süpürge, fırın,
monitör, projektör, optik sürücü, klima, xEV çözümler, emniyet ve kolaylık çözümleri, bilgi
ve eğlence cihazları ile faaliyette bulunan global bir şirkettir.
I.3. İlgili Pazar
I.3.1. Bilgisayar ve Konsol Oyunları Pazarı
I.3.1.1. Sektör Hakkında Genel Bilgiler
2
(41) Genel olarak oyun sistemleri; bilgisayar veya konsol, yan ürün (kamera, kumanda, pil
paketleri), oyunlar ve aksesuarlar (kasa ve kılıf) olmak üzere dört temel unsurdan
oluşmaktadır. İnceleme konusu olan bilgisayar ve konsol oyunları da oyun sisteminde yer
alan bu dört unsurdan birini oluşturmaktadır

16-37/628-279
9/196
(42) Tüketiciler, bilgisayar ve konsol oyunlarını internetten ücreti karşılığında indirmek suretiyle
ya da teknomarketlerden satın almak yoluyla temin edebilmektedir. İnternet üzerinden
indirmek için ülkemizde kullanılan en yaygın internet siteleri Steam, Play Station Store,
Microsoft Store, Xbox Store ve Nintendo olarak sıralanabilir. DR, MS, TEKNOSA, VATAN,
GOLD, BİMEKS gibi teknomarketlerde bilgisayar ve konsol oyunu satışı yapmaktadır.
Bilgisayar ve oyun konsolları temininin bir diğer alternatifi ise anılan teknomarketlerin
internet sitelerinden ve Hepsi Burada, KLİKSA gibi çevrimiçi alışveriş sitelerinden sipariş
etmektir.
(43) Ülkemize ithal edilen popüler oyunları, Microsoft Xbox, Electronic Arts, Activision Blizzard,
Ubisoft, Take-Two Interactive, Konami, Sega, Namco Bandai, Warner Bros Games,
Square Enix, Capcom, Codemasters, Razer, Thrustmaster, Speedlink, Roccat, Bethesda
gibi markalar oluşturmaktadır. Anılan markaların Türkiye’de dağıtımı sadece ARAL
tarafından yapılmaktadır. ARAL dışında Bilkom, Tradeks, SONY gibi firmalar oyun ithalatı
ve dağıtımı yapmaktadır.
(44) Dosya mevcudu bilgilere göre ARAL’ın dağıtımını yaptığı oyunlar, teşebbüslerin satışını
yaptığı oyunların %(…..)’ini oluşturmaktadır. Nitekim perakendecilerden elde edilen ve
aşağıdaki tabloda yer verilen bilgiler 2013 yılında piyasada satılan oyunların yaklaşık
%(…..)’inin ARAL tarafından tedarik edildiğini göstermektedir.
Tablo 1: Beş Büyük Perakendecinin 2013 Yılı Oyun Satış Miktarı ve Cirosu ile Aral’ın Toplam İçindeki Payı
Perakendeci Satış Miktarı
Satış Cirosu
(milyon TL)
Satılan ARAL Oyun
Adedi
ARAL Oyun Satış Cirosu
(milyon TL)
DR (…..) (…..) (…..) (…..)
TEKNOSA (…..) (…..) (…..) (…..)
VATAN (…..) (…..) (…..) (…..)
BİMEKS (…..) (…..) (…..) (…..)
MS (…..) (…..) (…..) (…..)
Toplam (…..) (…..) (…..) (…..)
(45) Benzer şekilde ARAL tarafından soruşturma tarafı perakendecilere yapılan satışların
ARAL’ın cirosu içerisindeki payı aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere 2015 yılı itibariyle
toplam %(…..) oranında gerçekleşmiştir. Perakendeciler arasında alıcı gücü en yüksek
olan teşebbüsün DR olduğu ve 2013-2015 yılları arasında payının arttığı anlaşılmaktadır.
DR’yi TEKNOSA takip etmekte, ARAL bakımından alıcı gücü en düşük teşebbüslerin ise
KLİKSA ve GOLD olduğu görülmektedir.
Tablo 2: 2013-2015 Döneminde Aral’ın Toplam Cirosu İçerisinde Perakendecilerin Payı (%)
Perakendeciler 2013 2014 2015
DR (…..) (…..) (…..)
TEKNOSA (…..) (…..) (…..)
BİMEKS (…..) (…..) (…..)
VATAN (…..) (…..) (…..)
KLİKSA (…..) (…..) (…..)
GOLD (…..) (…..) (…..)
Toplam (…..) (…..) (…..)
(46) Oyun tedariki konusunda ARAL’ın tedarikçilerle arasındaki ticari ilişkinin konsinye satış
ilişkisi olduğu ifade edilmektedir. ARAL ile teknomarketlerin bazıları arasında “Satınalma
Sözleşmesi” adı altında sözleşmeler imzalanırken bazı teşebbüsler ile şifahi olarak
anlaştıkları belirtilmiştir. ARAL tarafından teknomarketlere ürün tedariki yapılmakta ve
tavsiye edilen satış listesi belirlenmektedir. Böylece ürünlerin mülkiyetinin teknomarketlere
geçmediği, ürünlere ilişkin ayıp, hasar gibi sorumlulukların ARAL’ın üzerinde bulunduğu
ifade edilmektedir.

16-37/628-279
10/196
I.3.1.2. İlgili Ürün Pazarı
(47) Bilgisayar ve konsol oyunlarına ilişkin Kurul kararlarına bakıldığında ilgili ürün pazarının
“makineler (oyun konsolları)” ve “oyunlar‘’ olmak üzere ikiye ayrıldığı görülmektedir.
Kurul’un Nintendo kararında
3
, “elde taşınan konsol oyunları”, “sabit konsol oyunları” ve
“bilgisayar oyunları” pazarlarının ayrı pazarlar olduğu değerlendirmesi yapılmıştır.
(48) Dosya kapsamında ilgili ürün pazarının önceki Kurul kararlarında yapılan değerlendirmeler
esas alınarak “bilgisayar oyunları” ve “konsol oyunları”, konsol oyunları bakımından da
“elde taşınan konsol oyunları” ve “sabit konsol oyunları” olarak tanımlanması mümkündür.
Ancak, dosya kapsamında yapılacak değerlendirmeyi değiştirmemesi nedeniyle kesin bir
pazar belirlenmemiş olup değerlendirmeler “bilgisayar ve konsol oyunları” pazarı esas
alınarak yapılmıştır.
I.3.1.3. İlgili Coğrafi Pazar
(49) İlgili ürün pazarında tanımlanan ürünlerin dağıtımı, pazarlaması, satışı ve fiyatlandırılması
tüm Türkiye genelinde benzer nitelik arz ettiğinden ilgili coğrafi pazar “Türkiye” olarak
belirlenmiştir.
I.3.2. Tüketici Elektroniği Pazarı
I.3.2.1. Sektör Hakkında Genel Bilgiler
4
(50) Elektronik sektörü, son dönemde, tüm diğer sektörlerin gelişmesine katkıda bulunan ve
ülke ekonomileri için stratejik öneme sahip temel bir sanayiye dönüşmüştür. Sektör, Batı
Avrupa, ABD, Japonya gibi gelişmiş ülkelerin yanı sıra, özellikle gelişmekte olan ülkeler için
de ekonomik kalkınmada önemli bir role sahiptir.
(51) Elektronik sektörünün hızla gelişmesi sonucunda rekabet artmış, özellikle arge
faaliyetlerinin yoğunlaşması, kullanılan teknolojinin sürekli olarak yenilenmesi sonucunu
doğurarak elektronik sektörünün belirleyici özelliğini oluşturmuştur. Diğer yandan bu hızlı
değişim, piyasaya sunulan ürünlerin yaşam evrelerinin nispeten kısa olması sonucunu da
ortaya çıkarmıştır.
(52) Türkiye’de tüketici elektroniği pazarında son yıllarda önemli gelişmelerin yaşandığı
görülmektedir. GFK’nın verilerine göre, tüketici elektroniği sektörünün, 2015 yılının ilk sekiz
ayındaki büyüklüğü yaklaşık olarak 25,6 milyar TL’dir. Geçen senenin aynı dönemine göre
pazar %17 büyüme göstermiştir. 2012 yılında 4,4 milyar ABD dolarına ulaşarak % 34,8 ile
Türkiye elektronik piyasasındaki en büyük paya sahip olmuştur
5
. Sektörün büyüklüğü 2013
yılı sonu itibarıyla 30 milyar TL’ye ulaşmış ve 2012 yılına göre %20’lik bir büyüme
yaşanmıştır. Bu doğrultuda sektörün son dönemdeki büyüme hızının genel ekonomiye göre
daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır

16-37/628-279
11/196
(53) Beyaz eşya, küçük ev aletleri, telekomünikasyon ürünleri, bilgi teknolojileri ürünleri ve
fotoğraf ürünleri olarak alt segmentlere ayrılabilen pazarın beş ana dağıtım kanalı
bulunmaktadır:
- Migros, Real ve Kipa gibi hızlı tüketim malları perakendecilerinin bulunduğu kanal
(mass kanal),
- TEKNOSA, BİMEKS, VATAN, GOLD ve MS’in bulunduğu teknomarketler (TSS:
technology super stores),
- Bayilerin olduğu geleneksel kanal,
- Casper, Escort, Apple gibi özelleşmiş mağazaların bulunduğu bilgisayar
mağazaları,
- Turkcell, Vodafone ve Avea ürünlerini satan mağazaların yer aldığı
telekomünikasyon mağazaları.
(54) Yukarıda yer verilen dağıtım kanallarından bazıları dar kapsamda ürün satışı yaparken
bazıları tüketici elektroniği ürünlerinin hemen her alanında faaliyet göstermektedir.
Örneğin, telekomünikasyon mağazalarında panel televizyon ya da beyaz eşya
bulunmayabilirken, hızlı tüketim malları perakendecileri ya da teknomarketler kanalında
telefondan bilgisayara, beyaz eşyadan küçük ev aletlerine kadar pek çok ürün tüketiciye
sunulmaktadır. Ayrıca internet üzerinden alışverişin yaygınlaşması ile birlikte internet sitesi
aracılığıyla tüketici elektroniği ürünleri satışı yapan firma sayısının arttığı belirtilmelidir.
(55) Günümüzde tüketicilerin alışveriş alışkanlıklarının hızla değiştiği, özellikle daha büyük
alanlı ve daha fazla ürün çeşitliliğinin bulunduğu organize perakende kanalının tüm
dünyada yaygınlaştığı görülmektedir. Buna paralel olarak tüketici elektroniği ürünlerinin
satış ve dağıtım alt yapısı da değişmiş, geleneksel satış noktalarına kıyasla alıcı gücü
yüksek olan ve maliyet avantajı nedeniyle ürünleri daha uygun fiyatlarla sunabilen
teknomarketler gelişmiştir. Yine bu noktalarda değişik markalara ait çeşitli ürünlerin birlikte
sergilenmesi, tüketicilerin klasik bayilere nazaran teknomarketlerden alışveriş yapmalarını
sağlayan bir diğer unsur olarak ortaya çıkmaktadır.
(56) Tedarikçi tarafına bakıldığında tüketici elektroniğinin tek bir alt segmentinde faaliyet
gösteren tedarikçilerle birlikte, pek çok tüketici elektroniği ürünlerini bir arada sunan
tedarikçilerin de bulunduğu görülmektedir. Örneğin, SAMSUNG cep telefonu, panel
televizyon ve beyaz eşya gibi pek çok alanda ürün satışı yaparken, sadece bilgisayar
donanımları satan küçük ölçekli tedarikçiler de yer almaktadır.
(57) Tüketici elektroniği pazarındaki dağıtım kanallarında yer alan satış noktaları ve bunların
pazardaki payları aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. Tabloda özellikle dağıtım kanalları
bakımından yaşanan gelişmeler dikkat çekmektedir.
Tablo 3: Tüketici Elektroniği Pazarında Dağıtım Kanalı Yapısı
Dağıtım Kanalı Kanaldaki Yaklaşık
Satış Noktası Sayısı
2012 Pazar Payı (%) 2013 Pazar Payı (%)
Telekomünikasyon Mağazaları 17.000 33 35
Geleneksel Kanal 17.000 13 11
Bilgisayar Mağazaları 6.000 5 5
Mass Kanal 7.000 14 12
Teknomarketler 540 35 38

16-37/628-279
12/196
(59) Görüldüğü üzere, teknomarket kanalı tüketici elektroniğinde pazar payı en yüksek dağıtım
kanalı olma özelliğini taşımaktadır. Pazarda beş teknomarket faaliyet göstermektedir. 2009
yılında Mavi Bilgisayar, Darty, ELECTROWORLD ve Best Buy gibi dört büyük
teknomarketin daha bulunduğu teknomarket kanalında pazardan çıkmalar ve devralmalar
yoluyla yoğunlaşma gerçekleştiği anlaşılmaktadır. 2015 yılının ilk sekiz aylık sonuçlarına
göre TEKNOSA, BİMEKS, GOLD, MS ve VATAN’ın tüketici elektroniği pazarındaki payı
%23 olarak gerçekleşmiştir. TEKNOSA’nın teknomarket kanalındaki payı ise %33
seviyesindedir
6
.
(60) Tüketici elektroniği pazarının alt segmentlerinden olan panel televizyon pazarında GFK
verilerine göre 2010-2013 döneminde pazar lideri konumunda olan SAMSUNG’un pazar
payı 2014 yılında %(…..)’a gerilemiş ve SAMSUNG 2014 yılında lider konumunu
kaybetmiştir. LG 2010 yılında %(…..) olan pazar payını 2014 yılında %(…..)’e kadar
yükselterek pazar lideri olmuştur. Pazarda ilk beş teşebbüsün %80-85 aralığında pazar
payını elinde bulundurduğu anlaşılmaktadır.
(61) GFK verilerine göre toplam televizyon satışlarının 2010 yılında %36’sı teknomarketlerde
yapılırken bu oran 2013 yılında %48’e yükselmiştir. Bu bakımdan Türkiye pazarında toplam
televizyon satışlarının yaklaşık yarısı teknomarketler tarafından yapılmaktadır.
(62) Panel televizyonların dağıtım kanallarına göre dağılımına bakıldığında ise daha
yoğunlaşmış bir yapı ile karşılaşılmaktadır. LG’nin televizyon satışlarında kanal bazında
ciro dağılımı aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Tablo 4: Dağıtım Kanallarının LG Televizyon Satış Cirosu İçindeki Payı
Kanal Toplam Ciro İçindeki Payı (%)
TEKNOSA (…..)
VATAN (…..)
MS (…..)
BİMEKS (…..)
GOLD (…..)
Diğer kanallar (Geleneksel, Mass vb.) (…..)
(63) Yukarıdaki tablodan anlaşılacağı üzere, teknomarketler televizyon satışlarında LG
açısından %(…..) ile önemli bir pay almaktadır. Bu durum teknomarketlerin televizyon
sağlayıcısı teşebbüsler karşısında önemine işaret etmektedir.
I.3.2.2. İlgili Ürün Pazarı
(64) Kurul’un tüketici elektroniği sektörüne ilişkin kararlarında
7 kullanımlarına göre ürünlerin
farklı pazarlar olarak tanımlandığı ve “buzdolabı pazarı”, “çamaşır makinesi pazarı”,
“bulaşık makinesi pazarı”, “mikrodalga fırın pazarı” ve panel televizyon pazarı” gibi pazar
tanımlarının benimsendiği görülmektedir.
(65) Dosya kapsamında incelenen iddialar hakkında yapılacak değerlendirmeyi
değiştirmeyeceğinden kesin bir ilgili pazar tanımı yapılmamıştır. Bununla birlikte
değerlendirmeler “tüketici elektroniği pazarı” esas alınarak yapılmıştır.
I.3.2.3. İlgili Coğrafi Pazar
(66) İlgili ürün pazarında tanımlanan ürünlerin dağıtımı, pazarlaması, satışı ve fiyatlandırılması
tüm Türkiye genelinde benzer nitelik arz ettiğinden ilgili coğrafi pazar “Türkiye” olarak
belirlenmiştir

16-37/628-279
13/196
I.4. Yerinde İncelemelerde Elde Edilen Belgeler
(67) Bu bölümde bilgisayar ve konsol oyunlarına ilişkin elde edilen belgeler ile tüketici
elektroniğine ilişkin belgelere, birbiriyle ilişkili belgeler ayrılmaksızın kronolojik sıra ile yer
verilecektir.
I.4.1. Bilgisayar ve Konsol Oyunları Pazarına İlişkin Belgeler
(68) Belge 1: TEKNOSA ile ARAL arasındaki 13-14.09.2010 tarihli e-posta yazışması aşağıdaki
şekildedir:
“TEKNOSA: [Starcraft isimli oyun fiyatı] Bizde 139 ama fiyatı 99 a düşürmüşsünüz
genelde haberimiz yok. Adamlar 99 genel fiyata da çarpı atmışlar yarı fiyatımıza
satıyorlar?
ARAL: Starcraft 2 oyununun tavsiye fiyatında hiçbir değişiklik bulunmamaktadır.
Fiyat farklılıkları ve promosyon uygulamalarında firmalar kendi marjları ile oynayarak
bu tarz fiyatlar uygulamaktadır. Maalesef bu tarz fiyat farklılıkları sadece Starcraft 2
oyunu için değil tüm oyunlar için her zaman olabilmektedir. Serbest rekabet şartları
gereği fiyat konusunda müdahale edememekteyiz…. Starcraft 2 oyununun
mağazalarınızda olmaması World of Warcraft gece açılışını olumsuz şekilde
etkileyecektir.
TEKNOSA: Starcraft oyunlarını toplatalım iade edeceğiz.
TEKNOSA: 104 TL ye bana verdiğiniz oyunu benden daha ucuza alan yerler var ise
World of Warcraft açılışında da olmayalım kardeşim. Teknosa kazıkçı dedirtmeyiz
kimseye. Kaldı ki sizin malları iade edip Bestbuy dan ürün aldırıyorum daha ucuza.
Onları satışa koyarım.”
(69) Belge 2: 10.11.2010 tarihinde ARAL ile ELECTROWORLD arasında geçen yazışmada
aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“ELECTROWORLD: … selam, herşeyi sizle paylaşarak yapıyoruz ama yine de biz
sizden beklediğimiz desteği alamıyoruz. Yapacağımız 1 günlük gazete ilanı alt tarafı.
Oyunun fiyatını başkaları gibi tek başına bozmuyoruz… millet medal of honor fiyatını
bozmuş çatır çatır satıyor sesimizi çıkartmadık. D&R medal of honorda fiyat bozmuş
yine bir şey demedik, kendileri yapıyor deme, D&R destek olmadan fiyat bozmaz
bunu herkes biliyor…
ARAL: … belirtmiş olduğunuz firma da diğer oyuncular gibi kendi marjından
fedakarlık yaparak onlara ayak uydurmaya çalışıyor ve kesinlikle o da yanlış yapıyor.
Biz firmaların kendi aralarındaki bu tip rekabetlerin içinde olmadık ve
olmayacağız…

16-37/628-279
14/196
(70) Belge 3: GOLD ile ARAL arasındaki 12.10.2011 tarihli e-posta yazışmasında aşağıdaki
ifadeler yer almaktadır:
“GOLD: Aşağı da PES 2012 fiyatını görüyorsunuzdur umarım sizin saha da gezen
ekibiniz var ya … bizim etiketlerimizi kontrol edip çok titiz bir şekilde resim çeken bu
insert için müdahalenizi merakla bekliyorum bu tutumlarda ki samimiyetinizi görmek
istiyorum bizi tehdit ettiğiniz gibi mal mı vermeyeceksiniz yada sizin ve yurt dışının
net belirleyici kurallarından biri muhakkak geçerli olacaktır bundan şüphem yok art
niyet aramama da gerek yoktur diye düşünmüyorum düşünmek istiyorum…
ARAL: Bizimde sabah insertten haberimiz oldu. Bu haberi görmek için saha ekibine
ihtiyacımız yok. Sizin gibi çalışmış olduğumuz firmalardan bilgilerini alıyoruz.
Sahada resim çekmek merch ekibimizin iş tanımlarından bir tanesidir, sizin
mağazanıza özel çalışma değildir. Tüm noktalarımızda aynı çalışmayı yapıp,
raporlarını yurt dışı firmalarına sunmaktayız. Mailinden anladığım kadarıyla düşük
fiyatla çıkarsan ürün vermem sözüme çok fazla takılmışsın. Bu bizim tüm
noktalarımıza fiyat bozmamaları için yapmış olduğumuz satış taktiğidir ve en
azından bu taktik sayesinde ürün çıkış tarihinde fiyat bozulmamıştır.
Hiçbir noktamıza şimdiye kadar düşük fiyatla çıkmış olduğu insert için daha sonra
başka ürün vermeme gibi bir durumumuz olmamıştır, çalışmamızı bitirmemişizdir.
Sadece o insert tarihi boyunca ekstra ürün gönderilmeme kararı alınmıştır. … Biz de
sabahki insertü hayretle karşıladık, sizlerde takdir edersinizki böyle bir fiyat bizim
alış fiyatımızın bile çok altındadır. Böyle bir inserte destek vermemiz veya
onaylamamız mümkün değildir.
GOLD: …Bugüne kadar benim attığım bimeks insertleri veya diğer maillere hiç
dönüş olmamıştı sanırım sen bu maile çok takılmışsın. Ürünün fiyatı çıktığı gün
VATAN ve BİMEKS firmaların kendi bünyelerinde yaptıkları kampanyalar ile
bozulmuştur ve sen yine biz destek vermiyoruz tüm ürünlere yapıyorlar deyip işin
içinden çıkmıştın. Sana soruyorum tekel olduğun bir üründe tek yetkili dağıtıcısın ve
oyun yeni çıkıyor fiyatın bozulmaması en büyük politikan olmasına rağmen kendi
bünyesi içinde yapılmış bir kampanyaya göz yumman normal mi sonrada biz
bozacağız dediğimiz de satış politikanız olan tehdit unsurunu kullanıyorsunuz…”
(71) Belge 4: DR ile ARAL arasında gerçekleşen 12.11.2011 tarihli ve “Call of Duty mw3 atakoy
plus dusuk fiyat” başlıklı e-posta yazışmasında aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“DR: Call of Duty mw3 atakoy plus over game’de ps3 190 tl pc 150 tl fiyatla satiliyor
dusuk fiyatlari düzelttirir misniz ya da bizde mi fiyat indirelim”

16-37/628-279
15/196
(72) Belge 5: DR ile ARAL arasında gerçekleşen 14.11.2011 tarih ve “Adana Media Markt Call
of Duty:Modern Warfare 3 Satış fiyatı Hakkında” başlıklı e-posta yazışmalarında aşağıdaki
ifadeler yer almaktadır:
“DR: Adana Media Markt Call of Duty fiyatları: Satış fiyatı Call of Duty Modern
Warfare 3PC -129TL, Satış fiyatı: Call of Duty Modern Warfare 3 PS3 159 TL.
ARAL: Adana mağazasıyla görüştük. Yanlışlıkla o fiyattan çıkmışlar ama
düzeltmişler sistemlerinde.
DR: Ataköy Plus Over Game fiyatları da düzelttirebilir misiniz?
PS3-190 TL
PC-150TL satıyorlar.
ARAL: Oyunların fiyatları normal üzerinde fiyat etiketi var. Sadece Over Game kart
olanlara %5 indirim yapıyorlar. Adana Media Markt’da sistemde fiyatları düzelttirdik.
Sadece fiyat etiketi üzerinde kalmış onu da bugün düzelttiriyoruz.
DR: Bizde d&r kartı olana % indirim yapalım bence.”
(73) Belge 6: DR ile ARAL arasında gerçekleşen 08.04.2011 tarihinde geçen “Rakip fiyatlar
Hk.” başlıklı e-posta yazışmasında aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“ARAL: (iç yazışma) D&R’dan gelen fiyatları kontrol ettirdim. Bursa bölgesinde
problem gözüküyor. Diğer yerlerde fiyat problemi yok.
ARAL: (DR’ye) Buna göre düzenleme yapalım.
DR: (iç yazışma) Ankara cepa 139Tl
Ümraniye meydan 149 tl
DR: (ARAL’a) Meydan düzelmiş cepa düzelmemiş. Buna göre ilerliyoruz.
ARAL: (iç yazışma) Ankara’daki bölge sorumlusu arkadaş fiyata mağazadan
baktırdı. Fiyat doğru 149,99 TL.”
(74) Belge 7: DR ile ARAL arasındaki 19.10.2012 tarihli “Vatan %25 indirim” başlıklı e-postada
aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“DR: Vatan tüm ürünleri ve oyunlarda yeni çıkan çok satanlar dahil mağazalarında
%25 indirim uyguluyor (web dahil). Düzelttirebilir misiniz?
Müşterinin özellikle yeni çıkan oyunda %25 indirim görmemesi gerekiyor.”
(75) Belge 8: DR ile ARAL arasındaki 23.10.2012 tarihli “aşağıdaki fiyat farkını kontrol ve
düzelttirebilirmiyiz lütfen” başlıklı e-postada NBA2K13 PC oyununun DR ve Bursa
CARREFOUR MS fiyatı sırasıyla 79,99 TL ve 69,99 TL olarak verilmiştir.
(76) Belge 9:DR ile ARAL arasındaki 26.11.2012 tarihli e-postada aşağıdaki ifadeler yer
almaktadır:
“ DR: (iç yazışma) AVM içindeki Satürn mağazasında Football Manager 2013 PC
69,99 TL’den satılmaktadır. Bizde ise 79,99 tl. Dolayısıyla müşterilerimiz tarafından
tepki alıyoruz. Mağazamıza özel 69,99tl’den tanımlamanız mümkünse, acilen
yardımlarınızı rica ederiz.
DR: Gaziemir mağazanın Cumartesi günü rakip fiyat bildirimini aşağıda iletiyorum.
ARAL: Satürn mağaza ile konuşuldu.Tavsiye edilen fiyata çekecekler.”

16-37/628-279
16/196
(77) Belge 10: DR ile ARAL arasındaki 20.12.2012 tarihli yazışmada aşağıdaki ifadeler yer
almaktadır:
“DR: Markafoni Aral kampanyasında yeni çıkan çok satan ürünlerin indirimli
fiyatlarını düzeltebilir miyiz.
ARAL: 2 günlük bir kampanya sadece
DR: Rakip fiyatlarda tek günlük kampanyalar dahi aksiyon almaktayız.
Bizde fiyat düşebiliriz, ya da Markafoni’de yeni çıkan çok satan düşük fiyatlarda
düzeltme yapılabilir.”
(78) Belge 11: DR ile ARAL arasındaki 15.03.2013 tarihli e-posta yazışmasında aşağıdaki
ifadeler yer almaktadır:
“DR: Ekteki rakip fiyatı düzelttirebilir misiniz, ya da aynı fiyata inelim bizde
ARAL: Ürünün fiyatını mağazada kontrol ettirdik. Satış fiyatı 179,99 TL.”
(79) Belge 12: DR ile ARAL arasında gerçekleşen 02.04.2013 tarihli “Düşük fiyat” konulu e￾posta yazışmasında aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“DR: Aşağıdaki fiyat araştırmamıza istinaden düşük rakip fiyatları görebilirsiniz.
Fiyatlar kontrol edilip düzelttirilebilir mi, ya da bizde aynı fiyatlara inmek isteriz.
ARAL: GOW J. Ürünümüz MM Ümraniye mağazasında bulunmamakta.
Anarchy Reigns ise 18.03.2013 tarihinde fiyatı düştü. Firmanıza stok koruması
verildi, web sayfanızda fiyat doğru gözüküyor. Sisteminizde kontrol edebilirseniz
sevinirim.”
(80) Belge 13: DR ile ARAL arasında gerçekleşen 07.05.2013 tarih ve “Oyun Rakip Fiyatlar”
başlıklı e-posta yazışmasında aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“DR: Ekte yer alan rakip fiyatların düzeltilebilir mi, ya da bizde aynı fiyatları
uygulamak isteriz.
ARAL: Fiyatları kontrol ettik, sorun gözükmemekte. 0000000426610 kodlu ürünün
kampanyalı fiyatı 99,99TL dir.”
(81) Belge 14: DR ile ARAL arasında gerçekleşen 28.06.2013 tarihli e-posta yazışmasında
aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“DR: Total War 2 ön siparişte bizde aynı fiyata inmek isteriz, 75 TL
ARAL: Bildiğiniz üzere bazı özel oyunların bu oyuna özel kullanıcılarının kullandıkları
ve yorumları ile ürünün gelişimi için çabaladıkları bu türdeki sitelerin, ürünlerin
Türkce olması ile beraber artışlarını sizde bizde gözlemliyoruz. Bu uygulama bu tür
sitelerin kapasitesini ölçmek adına yapılmış çok kısıtlı bir adetlik inceleme
çalışmasıdır.
Retail kanal’da satışa etkisinin olacağını düşünmüyoruz, bilgilerinize.
DR: Rakip fiyatlarda stok adedi veya kampanya modellerinde fark gözetmeksizin
(stok bitirmek, mağaza açılış, mağaza kapanış, belirli tüketicilere ya da sürede
promosyon, vb.) düşük rakip fiyatlara karşı D&R’da aynı fiyatı uyguluyoruz,
Rakiplerden daha alt fiyata inmek, ya da oyunu ucuza satmak değil, piyasada pahalı
fiyatta kalmak istemiyoruz,
Rakip fiyat düzeltmesi ya da bizim aynı fiyata inmemiz için tekrar değerlendirir
misiniz lütfen

16-37/628-279
17/196
ARAL: Rakip değil bizim siteden alınıyor zaten, 6 tllik bir promosyon çeki olarak
düşünebilirsiniz. Kaldı ki public bir kampanya değil bu yaptıkları, total war
sevdalılarına özelden bildirdiler üyelerine.
DR: Rakip firmaların kampanya duyurularından bağımsız (gazete reklamı, TV
reklamı, web banner, web sitesi vb.) biz tüm rakip fiyatlarda mutlaka aynı fiyata
inmek ya da fiyatın düzeltilmesi şeklinde çalışıyoruz.
Rakip fiyat düzeltilemiyorsa D&R web sitesinde de aynı fiyatı uygulamak isteriz..”
(82) Belge 15: 18.09.2013 tarihinde ARAL ile VATAN arasında geçen yazışmada aşağıdaki
ifadeler yer almaktadır:
“ARAL: Merhaba … Bey, Teknosa ve Bimeks ile görüşüldü. Yarın hepsinin fiyatı 220
TL olacak. Güncellemeleri yapmışlar.”
(83) Belge 16: DR ile ARAL arasındaki 04.10.2013 tarihli yazışmalarda aşağıdaki ifadeler yer
almaktadır:
“DR: … merhaba Gold insertünde PES 2014 Ps3 159 TL bizdeki fiyatı 179,90 TL.
Bu fiyatlar bizim tarafta problem oluyor ve müşteri şikayeti almamıza neden oluyor.
Konuyla ilgili müdahalenizi rica ediyor ya da bizde fiyatları indirmek istiyoruz.
… Bu ürün yine inserte çıkmış bu durumda bizde fiyatlan 159 TL ye düşeceğiz.
Bilginize.
ARAL: İlgileniyorum … Gold'la görüşecek acil fiyatı yükseltmek için sizi
bilgilendireceğim.”
(84) Belge 17: DR ile ARAL arasında gerçekleşen ve Belge 16’ya cevap niteliğindeki e-postada
aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“ARAL: B. Çok kontrol ediyoruz kimse fiyat bozmasın diye ama bazen böyle kaçaklar
olabiliyor. Gold’da da çok az ürün var fazla mağaza da yok. Zaten başka bir noktada
fiyat indirimi yok kesinlikle.”
(85) Belge 18: BİMEKS ile ARAL arasındaki 22.05.2014 tarihli e-posta yazışmalarında
aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“BİMEKS: … Ayrıca durup dururken pazarda fiyat bozulması gibi aksiyonları da
pazarlama planlıyorsa, biz direkt olarak onlarla bu pazarlıkları yürütelim.
ARAL:… Piyasadaki fiyat bozmayla ilgili senin yapmış olduğun kampanyalarda (tüm
ürünlerde %20 ve %30) pazarlamamız ne rol aldıysa diğer firmalarda da o kadar rol
almıştır. … Biz tüm firmalara eşit mesafedeyiz ki bunun için yıllardır herkes ile
sorunsuz çalışıyoruz.
BİMEKS: Aşağıdaki resimlerde her firmaya ne kadar eşit olduğunuz ortada…
mesela basit bir hesapla 179,9 TLden satılan pes i, tam bir hafta sizin bile haberiniz
olmadan (Ya da sadece …Bey in haberi yokmuş) DR tam desteksiz ve zararına
olacak şekilde %55 indirimle satıyor. Sonra yine haberiniz olmadan, (telefonda direkt
pazarlamadan destek almışlar dediğiniçin bu şekilde yazıyorum.) Teknosa bir adım
ileri gidiyor ve tüm Aral oyunlarında %45 e varan indirimler diye insert çıkıp, üç tane
oyunu da fiyatını bozup, duruyor.
(…..). Ve biz o kampanyada yinede gazete ilanına herhangi bir Top oyununun
fiyatının bozulduğunu duyurmamak için ayrıca özen gösterdik.
(…..TİCARİ SIR…..)