Yüzyılın istihbarat skandalı: Crypto AG firması yıllarca CIA tarafından yönetildi

Son kullanıcı tarafında ismi pek bir anlam ifade etmese de devletler ve istihbarat servisleri için Crypto AG firmasının önemi oldukça büyük. Yıllardır devletlere şifreleme cihazları ve teknolojileri satan Crypto AG'nin istihbarat servisleri tarafından kontrol edildiği ortaya çıktı.

Türüne ancak fıkralarda rastlanabilecek olaylar zinciri Wahsington Post gazetesinin Alman ve İsviçreli paydaşları ile birlikte yaptığı derin araştırmalar sonucu ortaya çıktı. Bu araştırmalar yaklaşık 280 sayfalık CIA ve Alman istihbarat birimi BND imzalı belgelerle de destekleniyor.

Crypto AG köklü bir firma

Cyrpto AG aslında ilk kuruluş dönemlerinde istihbarat birimleri ile alakası olmayan bir firmaydı. 1920 yılında Arvid Gerhard Damm tarafından İsviçre'de kurulan AB Cryptoteknik Damm firması, Damm'ın ölümünd sonra Rus asıllı İsviçreli elektronik mühendisi Boris Hagelin'in kontrolüne girdi.

Ayrıca Bkz.RODE yeni kompakt stüdyo mikrofonunu duyurdu

Hagelin Rus devrimi sırasında İsviçre'ye kaçtı. Alman askerleri Norveç'i işgal edince 1940 yılında ABD'nin yolunu tuttu. Burada M209 kriptolama cihazını orduya pazarladı ve ün yaptı. 1952 yılında da Crypto AG olarak İsviçre'ye taşındı. ABD döneminde kripto teknolojilerinin babası olarak gösterilen William Friedman ile arkadaş olan Hagelin'in sadece ABD onaylı ülkelere kripto cihazları satma konusunda bir sözleşme imzaladığı da belirtiliyor.

1960'lı yıllarda şifreleme teknolojileri analogdan dijitale geçiş dönemini yaşadı ve sızmalara daha elverişli hale geldi. NSA birimi Crypto AG'nin algoritmalarını manipüle ederek kolayca şifreleri çözebiliyordu. Hagelin bu dönemde müttefik ülkeler için çok güvenli kripto cihazları ve diğer müşteriler için standart güvenlikli kripto cihazları olarak iki farklı üretim yapmaya başladı.

Hikaye yeni başlıyor

Hagelin'in şirketin başında ne kadar kaldığı, ne kadar kripto cihaz satıldığı ve hangi ülkeler ile ilişkiler kurulduğu bu dönemlerde net değil. 1970 yılında CIA ve Alman BND istihbarat birimlerinin Cyrpto AG firmasını satın aldığı belirtiliyor.

Rubikon Operasyonu adı verilen bu girişim sayesinde iki istihbarat birimi satılan her Crypto AG cihazından doğrudan sorumlu olmaya başladı. Hem milyon dolarlar kazanıyor hem de ülkelerin kripto görüşmelerine müdahale etme şansı elde ediyordu.

Aslında Cyrpto AG üzerinden ABD'nin önemli bilgiler elde ettiği iddiaları çok eskilere kadar gidiyor. 1978 Camp David görüşmeleri esnasında Mısır devlet başkanı Enver Sedat'ın Kahire ile yaptığı konuşmaların dinlenmesi, 1979 yılında Tahran'daki rehine krizi esnasında devrim hükümetinin izlenmesi, Berlin'de ABD'li diplomatlara bombalı saldırı olayında Libya yöneticilerinin kutlama telefonları ve Falkland Adaları savaşnda Arjantin ordusunun planlarının ortaya çıkarılması bunlar arasında.

Son olarak 1995 yılında Crypto AG ile CIA arasındaki ilişki iddialarını güçlendirecek bilgilerin ortaya çıktığı ve pek çok ülkenin bu firmadan cihaz satın almayı bıraktığı ifade ediliyor. Ortaklık iki firma arasında olsa da ABD'nin istihbarat bilgilerini İngiltere, Kanada, Avusturalya ve Yeni Zelanda ile paylaştığı bir programı da vardı. Yani elde edilen istihbari bilgileri 6 ülke görebiliyordu.

CIA tek kaldı

1994 yılında BDN servisinin tüm hisselerini CIA'e devrederek ortaklıktan ve programdan çekildiği ifade ediliyor. Bu tarihten itibaren CIA tek başına şirketi yönetmeye devam etti. Şirket çalışanlarının bazılarının bu durumdan haberdar olduğu ifade ediliyor. Hatta gerçeğin ortaya çıkmaması için CIA ve BND orta zekalı insanların firmada çalışmasına izin veriyordu. 1977 yılında bir mühendis Şam hükümetinin elindeki Crypto cihazlarında açıklar olduğu şikayeti üzerine Suriye'ye giderek bu açıkları kapatmış ancak firma tarafından işten çıkarılmıştı.

2018 yılına gelindiğinde ise CIA artık tamamen firmadan elini çekmeye karar verdi. O yıl Cyrpto AG iki özel firmaya ayrıldı ve CIA hisselerini bu firmalara devretti. CyOne Security AG, firmanın önemli yöneticileri tarafından kuruldu. Dış ülke satışlarını yöneten bölüm ise Crytpo AG olarak yoluna devam ediyor ancak sahibi İsviçreli bir girişimci.

Yaklaşık 120 ülkeye satılan kripto cihazlarının akibeti merak konusu. Her iki firmanın sahibi de istihbarat birimleri ile kesinlikle bir ilişkileri olmadığını ve Crypto AG firmasının geçmişinin kendilerini ilgilendirmediğini ifade ediyor. Yine de cihazlarda herhangi bir açık olup olmadığı araştırılacak.

Soruşturma başladı

Adeta dokunulamaz olarak görülen iki büyük istihbarat servisinin ortaya çıkan bu sırrı nasıl bir muamele görecek merak konusu. Eskiden mahallenin kabadayılarına dokunulamadığı gibi bu iki istihbarat servisini kim soruşturacak veya kim dava açacak bilinmiyor.

İsviçre hükümetinin bu iddialardan geçen ay haberinin olduğu ifade ediliyor. Hükümet Crypto AG cihazlarının dış ülkelere satışını yasaklamış durumda. Üst düzey bir hakim konuyu araştırmak ve raporlamak için görevlendirildi. Haziran ayında hakimin hükümete bir rapor sunması bekleniyor. İsviçre hükümeti kökü çok eskiye giden iddiaların bugüne göre yorumlanmasının çok zor olduğunu belirtiyor.