Osmanlı zamanında yaşamış bir Japon gözünden 2.Abdülhamid ve Mustafa Kemal (8. sayfa)

Osmanlı olan Japon Torajiro Yamada 山田 寅次郎 Arkadaşlar size Osmanlı zamanında 20 küsür yıl istanbul'da yaşamış bir Japon'un, okuduğum kitaplardan kısa bir özetini aktaracağım:) >>Osmanlı'da Japon Japon halkı tarafından Japonya'da toplanan yardım paralarını Sultan II.Abdülhamid'e vermek ve Japon imparatoru tarafından hediye edilen kılıcı, ve samuray zırhını vermek için Yamada 1892'de istanbul'a gelir. (bu kılıcı, zırhı ve yamada hakkındaki teşekkür yazısını Topkapı sarayında görmüştüm ben) Sonra beyoğlunu çok sever ve orada yaşamak istediğini söyler. Bunu duyan Abdülhamid kendisini danışman olarak atar ve emriyle aralarında Mustafa Kemal Bey'in (Atatürk) de olduğu seçilmiş kişilere Japonca öğreten sensei Yamada Torajiro, daha sonra Galatasaray Lisesi yanında Nakamura adında dükkan açarak 1922'ye kadar orada yaşar..Kısa kısa bilgiler vermek gerekirse; Toruko Gakan diye bizi öven dergi ve gazete yayınlamış japonya'da..çok iyi Türkçe öğrenmiş ve güzel Türkçe konuşurmuş. Mustafa Kemal subayken hakkında şunları yazmış; diğer Osmanlı subayları ile aralarında çok dış görünüş farkı vardı ve kendisi çok dikkat çekiyordu. diğer subaylara benzemeyen yakışıklılığı vardı, kadınların ilgisini çok çekiyordu (japonlar o zamanda dış görünüşe bakıyomuş, değişmemiş adamlar:) japon o zamanda japon işte) Mustafa Kemal Bey'in ten rengi, göz rengi ve konuşma şivesi diğer subaylardan farklıydı, Padişah ve saray hocaları her şeyin onun öğrenmesini isterlerdi, özel yetiştirilmiş bir Samuray gibi, hem savaş sanatı alır, hem fen, matematik dersleri, tarih dersleri alırdı. Sonraki padişah Almaya'ya Fransa'ya gidince yanında Mustafa Kemal'i de götürdü, çevirileri onun yapmasını isterdi (sonraki padişah olarak vahdettin den bahsediyor sanırım,reşad dan değil, Almanya'ya onunla gitmişti diye hatırlıyorum.) Mustafa Kemal bey'in savaşlarda bizzat katılması istenmiyordu, sadece savaşı yönetmesi istenirdi ama o dinlemezdi ve Türk'ü ırk olarak öne çıkarırdı, Türk olmak onda ayrı bir saplantı haline gelmişti, Osmanlı dan çok Türk olmayı severdi, hep eski Türk atalarını merak edip onları araştırırdı ve cephelerde savaşmak isterdi. Trablusgarp'a gönüllü gidip, silahı ile cephede savaşıp tek gözünü kaybetmesi sarayda yüksek sesli tartışmaların olmasına neden olmuştu. yıllar sonra M. Kemal bey Muş ve Bitlis'i Ruslardan kurtarması halk arasında popüler yapmıştı, Yıllar sonra ilk kez osmanlı bir subayı rusları yenmişti. Japonlardan sonra M. Kemal bey inde rusları yenmesi ben de çok ayrı bir mutluluk yaratmıştı diyor yamada. Sonra bahsettiği ilginç şeyler köprüden insanlar geçerken çoğunluk rum, ermeni ve yahudi halkı olurdu (bu köprü galata köprüsü olabilir bilemedim) sonra nasıl Türk nüfusu daha çok oldu şaşırdım falan demiş. Resmi dairelerde memurlar hep yarın gelin derlermiş, yarın olur mu dediğinde, osmanlı memurları inşallah dermiş (bazı şeyler hala değişmedi be yamada bey:D) Türk kızları için yazdıkları ise; saraydaki harem dairelerinde yaşayan kadınların güzellikleri ve hapsedilmiş olmaları çok acayip gelmiş, kadınları saray dışında görmek mümkün değil hepsi padişah için saklanıyordu, saray içinde bazı yerlerde onlarla karşılaşmak mümkündü demiş.. İkincisi ise Türk kadınının toplum içinde yer almamasının sebeplerinin ne olabileceğini hep merak ettim, şehir sokakalrı sadece erkeklere ayrılmış, kadından eser yoktu demiş. Yıllar içinde gelip gittiği Türkiye’de sigara kağıdı nasıl yapılır onu öğrenip 1905 bu işi Japonya’da sürdürmüş. Padişah'ın halka Tanrı gibi kullarım diye hitap etmesi garibine gitmiş, aklına Mısır Tanrı-İmparatorları Firavunlar gelmiş..İstanbul'da kaldığı zamanlarda Ruslar ile Japonlar savaş halindeymiş, bu savaşta Japonlar galip gelince II Abdülhamit “Ruslar’ı düşman etmeyeyim” diye sevinmemiş ama Türk halkı sokaklarda, kahvehanelerde sevinmiş. Çünkü Osmanlı'yı hep yenen Ruslarıilk defa doğulu bir halk japonlar yenmişti bu Asya’nın gücüydü. Buradaki padişah'ın tutumu hoşuna gitmemiş, burada 2.abdülhamid'den hoşlanmamaya başlamış, ondan sonra gelen padişah'ın (vahdettin)duruşu konuşması, oraya yakışmayan bir tip olarak nitelendirmiş...Abdülhamid'in Japon zaferinin kutlamasının yapılmasına Ruslar kızar diye müsade etmemesine ciddi olarak bozulmuş ve ilk 4 yıldaki Abdülhamid ile sonraki Abdülhamid çok farklıydı demiş, gidererek sevmemeye başlamış onu. Osmanlı donanmasına verdiği zarar çok sinirini bozmuş (burada neden bahsediyor anlamadım, merak ettim, araştıracağım, ne zaman abdülhamid in donanmaya zarar vermiş ki) Biz Japon halkı ertuğrul için aramızda gönllü olarak para topladık ama o bizi ruslara sattı diye üzüntüsünü belirtmiş. Abdülhamid sokaklarda dolaşmaz, saraydan çıkmaz, halktan korkardı, camii'ye falan çok büyük koruma orduları ile giderdi demiş ama ondan sonraki 5.mehmet hemen sokaklara çıkıp halkı selamlamaya başlamış, hep halkın içinde olmuş, bu da osmanlı halkını çok şaşırtmış, ilk defa padişah görmüş gibi şaşkınlardı diyor yamada. Yine kendisinin en sevdiği padişahın 5.mehmet olduğunu söylemiş, 2.abdülhamid in ilk 3-4 yılını sevmiş, sonra sevmemeye başlamış. Vahdettini de tip olarak o makama yakıştıramamış. Japonlar rusları yendiği için, padişah hoşnut olmasa da (burada söylemek istediği; abdülhamit japonların rusları yenmesinden hoşnut olmuş ama sokaklarda gösteri yaparsak ruslar gelir bizi işgal eder diye korkarmış, o yüzden kutlamalardna hoşnut olmazmış) halk ve aydınlar Halide Edip Adıvar ve diğer pek çok Türk aydını yeni doğan çocuklarının adına bu savaşın kahraman komutanının adı olan “TOGO” ve "MEIJI" koymuşlar. Türk halkını, beyoğlu sokaklarını çok sevmiş. Türkiye’ye son gelişi olan 1931 yılında Atatürk ile görüşmüş. Osmanlıya bıyıksız sakalsız gelmiş, osmanlı gibi bıyık bırakıp, ölene kadar o bıyıkları kesmemiş, japonya da çok ilgi çekmiş bıyıklı hali. ------------------------ Kaynaklar: "The Life of Yamada Torajiro and His Toruko Gakan." 1996 basımı bu kitap ama çok fransızca-ingilizce karışık latince kalıplar var, okuması ağır olabilir. Sanshö, Teishujin (1957). Shingetsu Yamada Torajiro. yine japonca ağır bir kitap, sanırım 19. yüzyıldan bahsettiği için böyle. “The Chronology of Torajiro Yamada”, Gunma Prefecture International Section, 2003 (bu biraz daha yakın, resimli mesimli, fena değil ama üstekiler kadar derin bilgi yok.. ------------------------------ elinizde başka kaynaklar varsa bana gönderebilirsiniz; facebbok mesaj yolu ile "erkan karademir" veya e-mail: erkanshi@gmail.com kitapları japon kitap sitesi rakuten.co.jp den alabilirsiniz veya japonya'ya giderseniz kitapçılarda kapaklarını görüp atlayın diye kitapların ön kapaklarınıda paylaşıyorum aşağıya. Kaynak: https://www.facebook.com/erkanshi.godesu/