Eski Ahit (Old Testament), Tanah (Tanakh) ve Yahudi Kutsal Kitabı arasındaki fark nedir?

Tanah / Hebrew Bible: Yahudi kutsal metinlerinin tamamını içeren kitabın adı.

Torah (Tevrat): Tanah’ın ilk 5 kitabı. Yaratılış, Mısır’dan Çıkış, Levililer, Sayılar, Yasanın Tekrarı

Bible: Hristiyan kutsal metinlerinin tamamını içeren kitabın adı.

Old Testament (Eski Ahit): Hristiyanların Yahudi kutsal metinleri için yaptığı isimlendirme. Bununla birlikte; Yahudi kutsal metinleri, Eski Ahit metinlerinin tamamını içermez.

New Testament (Yeni Ahit): Eski Ahit üstüne eklemlenen ancak Yahudilerce değil, Hristiyanlarca kutsal kabul edilen metinler.

Gospel (İncil): Yeni Ahit içinde yer alan 27 kitaptan ilk dördü olan Matta, Markos, Luka ve Yuhanna kitapları.

Eski Ahit (Old Testament), Tanah (Tanakh) ve Yahudi Kutsal Kitabı (Hebrew Bible) arasındaki fark nedir?

Eski Ahit terimi, terimin içerdiği anlam itibariyle buna karşılık gelen bir Yeni Ahit olması gerektiğini ima ederek, bazılarına Yahudi Kutsal Kitabının ve buna ek olarak Yahudiliğin modası geçmiş ve eksik olduğunu düşündürtür. İyi niyetli akademisyenler bu nedenle “Yahudi Kutsal Kitabı” terimini tarafsız bir alternatif olarak sundular. Bununla birlikte, yeni dil, Hıristiyan Eski Ahit ile Yahudi Tanah arasındaki ayrımları silerek konuyu açıklığa kavuşturmaktan ziyade kafaların karışmasına sebep oldu. Hristiyanların Eski Ahit ile Tanah'ı aynı şey olarak düşünmeleri anlaşılabilir, ancak daha yakından bakıldığında önemli farklılıklar olduğu görülebiliyor. Örneğin, Katolik, Anglikan ve Ortodoks Hristiyan Eski Ahit kanonları, Yahudi kanonunda olmayan Yunanca yazılmış veya Yunan dili vasıtasıyla korunmuş ek kitapları (Yudit Kitabı, Süleyman’ın Bilgeliği, Makkabiler, vb.) içerir. (Çevirmenin Notu: Yudit Kitabı, Süleyman’ın Bilgeliği, Makkabiler, vb. Kitabı Mukaddes şirketince basılan Bible’larda bulunmamaktadır. Bible İncil anlamına gelmemektedir. İncilin İngilizcesi Gospel’dir. Bible için bulunmuş olan Kutsal Kitap terimi kulağa mantıklı gelmediği için Bible terimini olduğu gibi kullanmayı tercih ettim.) Ve bazı Ortodoks cemaatleri, kelime seçimleri ve uzunluğu bakımından Masoretik (İbranice) Metinden farklılık gösteren İbranicenin yalnızca Yunanca çevirisini (Septuagint) kullanır. Hristiyan Eski Ahit ve Yahudi Tanah noktalama işaretleri, kanonik düzen ve vurgular açısından da birbirinden farklıdır.

Ünsüz İbranice metinde noktalama işaretleri bulunmadığından, ifade sonlarına çeşitli şekillerde ekleme yapılabilir.  İbranice metin Yeşaya 40:3 Babil'e sürgüne gönderilenlerin İsrail'e dönüşünü önceden bildirir: "Bir ses, 'Çölde Rabbin yolunu hazırlayın' diye haykırıyor. "Markos İncili, Vaftizci Yahya'yı tanıtmak için aynı pasajı tekrar eder: ‘Çölde, 'Rab'bin yolunu hazırlayın diye haykıran birinin sesi’" (Markos 1:3).

Figürlerin ve görüntülerin yorumlanması, (Hıristiyan) Eski Ahit ile (Yahudi) Tanah arasında bir başka ayrım daha yaratır. Örneğin, Hıristiyan kilisesi Yeşaya'nın "acı çeken hizmetkar oluşundan" (Yeşaya 53:5-7) İsa olduğunu anlar (Elçilerin İşleri 8:3-36, Yuhanna 19:34-37). Sinagogda geleneksel olarak hizmetkar İsrail'dir (bkz. Yeşaya 41:8, Yeşaya 44:1, Yeşaya 44:21, Yeşaya 49:3); haham kaynakları ayrıca hizmetkarı Musa, Haham Akiva ve cüzzamdan muzdarip gizli bir Mesih ile ilişkilendirir.

Kanonik düzendeki farklılıklar daha büyük ölçekte yorum farklılıkları yaratır. Eski Ahit, Rut bölümünü, Hakimler ve 1. Samuel bölümleri arasında konumlandırır; Rut’un, Kral Davut'un büyük büyükannesi olması ve Davut’un 1. Samuel bölümünde tanıtılması nedeniyle Rut bölümünün bu şekilde konumlandırılması tarihsel sıraya uyar. Tanah, Rut bölümünü Ketuvim (Yazılar) ana başlığı altında konumlandırır ki burada Rut’a ait parşömen (İbranicesi Megillah’tır) Şarkıların Şarkısı, Ağıtlar, Quohelet (Vaiz) ve Ester bölümlerine eşlik eder.

Bu parşömenler, belirli Yahudi bayramlarında tam olarak okunur; bu nedenle Yahudilik kanonunda Hıristiyan kanonlarından daha belirgin bir yere sahiptirler.

Eski Ahit'i okuyanlar bunun Peygamberler ile bittiğini bilirler; son kitap, İlyas'ın "Rab'bin günü"nden önce dönüşünü bildiren (Malaki 4:5-6) veya mesih çağı olarak düşünülen dönemden önce döneceğini bildiren veya mesih çağı olarak düşünülmeye başlanan Malaki'dir. Tanah okuyucuları, Ketuvim bölümünden önce gelen Nevi'im (Peygamberler) kanonik bölümünün ortada bulunduğunu bilirler.

Burada, son sözler Pers Kralı Koreş'e düşüyor (2. Tarihler 36:23), fermanı Babil'deki sürgünlere şunu söylüyordu, "O'nun tüm halkından herhangi biri ... oraya gitsin" - bu yurtlarına dönebileceği anlamına geliyordu. Böylece iki kanon farklı bir hikaye anlatıyor: Eski ve Yeni Ahit, Cennet’ten "düşüş" günahının kefaretini anlatan (Çevirmenin Notu: İsa’nın kendini çarmıhta feda etmesi tüm insanlığın cennetten kovulmasına sebep olan günahın kefaretini üstlenmek içindir.) Vahiy kitabıyla birlikte, ahir zamandaki kurtuluşa odaklanır; Tanah ise anavatana dönmekten bahseder.

Son olarak, Yahudiler ve Hristiyanlar farklı vurgularla okurlar. Yahudilik, tamamı sinagoglarda yıllık veya üç yılda bir okunan Tevrat'a odaklanır. (Çevirmenin Notu: Tevrat’ın buradaki anlamı, Tanah’ın ilk beş kitabıdır, yani: Yaratılış, Mısır’dan Çıkış, Levililer, Çölde Sayım, Yasa’nın Tekrarı) Her Tevrat okumasına Peygamberlerden bir okuma eşlik eder.

Kilise ayin ve törenleri için düzenlenen kitaplar Peygamberlere odaklanır ve “Eski Ahit”’ten seçilen bölümlere Yeni Ahit okumaları eşlik eder. Metinleri bile farklı duyarız. Çoğu kilisede Kutsal Kitap (Çevirmenin Notu: Burada Bible kelimesi kullanılmış. Yani, Eski Ahit+Yeni Ahit) halkın konuşma dilinde okunur; sinagogda İbranice'den söylenir.

Tanah ile Eski Ahit arasındaki bağlantılara ve aynı zamanda farklılıklara dikkat etmek, her bir geleneğin bütünlüğüne saygı duymamızı ve metinleri neden farklı yorumladığımızı anlamamızı sağlar.

Kaynak:

https://www.bibleodyssey.org/bible-basics/what-is-the-difference-between-the-old-testament-the-tanakh-and-the-hebrew-bible/