Mantar krizi büyüyor! Uzmanlara göre küresel gıda arzını tehdit ediyor

The Last of Us değil, doğru adres Interstellar 😅

sorunun ana kaynagi tek kulture dayali tarim. ektigimiz urunlerin hepsi birbirinin genetik kopyasi. her tarim urununde yuksek verimli bir varyete seciliyor koca kitalar boyu ayni genetik yapida bitki yetistiriliyor. normalde canlilarin hastaliklara karsi en buyuk savunmasi genetik cesitliliktir, en basta seksin var olma nedeni budir, tur icinde genetik cesitliligi artirmak. genetik cesitlilik olmadiginda turun bir bireyini etkileyen patojen tum bireylerini etkileyip tur kirim yaratiyor, butun bir turu ortadan kaldirabiliyor ki gecmiste bunlar yasandi. 100yil onceki muz bugunkinden cok daha lezzetliydi, gross michell denen farkli bir varyeteydi ve her yerde bu yetistiriliyordu, her yerde tek muzdan eseysiz uretilen ayni gene sahip agaclar olunca tek mantar turu butun gross michell'lari yok etti. bugun yedigimiz muz cavendish denen farkli bir varyete, gene ayni hata yapilip her yere ayni tur dikildigi icin cavendishde ayni tehdit altinda, hizla yayilan bir mantar tarafindan yok ediliyor.

baska bir ornek bugun seylan cayinin olmasinin nedeni gene benzer bir hastalik. ingiliz kolonilesmesinin ilk zamanlarinda adanin her yerine ayni kahve agaclari dikiliyor ve tek bir hastalikla butun adadaki kahve yok oluyor, tum ada cay uretimine donuyor. kahve yada muz olmadanda olur (bazilari olmaz diyecek biliyorum:) ) ama benzeri bir hastalik bugday, misir, princ, soya fasulyesi veya patateste yasanirsa cok buyuk kitlik olur. sadece bir turun tek varyetesini dikmiyoruz, ayrica diktigimiz tur sayisida sinirli. bu 5 bitki turu insanligin tukettigi tum kalorinin %60 civarini karsiliyor, sadece 5 tur. birinin bile yok olmasi buyuk felaket getirir. tipki irlandada yasanan patates kitligi gibi. patatese hastalik girince butun irlanda nufusu aclikdan kiriliyor, 1milyon kisi oluyor, milyonlarcasi goc ediyor. neticesinde irlandanin nufusu ancak bugun 170yil sonra patates kitligi oncesindeki nufusuna ulasabildi. sakasi olan bir konu degil.

Ne anlatıyon dayı

Eğitimli doktorların ciddi bir kısmı yurt dışına çıktı ve çıkmaya da devam ediyor ne yazık ki. Çoğu özel hastanede bile, doğru düzgün denkliği olup olmadığı belli olmayan yabancı doktorlar var. Hatta yabancı doktor çalıştırmaya teşvik aldıklarını söylüyorlardı.

Ama neyse ki çok geliştik, bugün bir abla ne dedi. Eskiden eğitimli doktorlar vardı, ama ablanın iq seviyesine dayanamayıp azarlıyorlarmış. Bugün onlar yok belki ama neyse ki artık rahatça doktor dövebiliyormuşuz. Gelişmişlik seviyemizi buradan ölçüyor sanırım abla. Dövülecek bir sürü doktorumuz oldu.