Derin uzaydan gelen 'gizemli sinyal', 16 günde bir tekrar ediyor

Toronto Üniversitesi'nde görev yapan bir grup astronom, derin uzaydan gelen yeni bir gizemli radyo sinyali keşfetti. Kanadalı astronomların ifadelerine göre bulunan sinyal 16 günlük bir döngü içerisinde düzenli bir şekilde kendini tekrar ediyor. ArXiv.org üzerinden paylaşılan makalede sinyal için türünün ilk örneği ifadeleri kullanılmış.

Derin uzayda tespit edilen radyo sinyallerini aslında epeydir duyuyoruz. Radyo astronomide bu ilginç sinyaller hızlı radyo patlamaları (FRBs) ismiyle kategorilendiriliyor. İlk örneği 2007 yılında keşfedilmişti, geride bıraktığımız 13 yıl içerisinde ise 100'ü aşkın FRB keşfi gerçekleşti. 

Astronomların ifadelerine göre şu ana kadar keşfedilen FRB'lerden yalnızca 10'unun kendisini tekrar ettiği tespit edilmiş. Ancak bu 10 sinyalin de tamamıyla öngörülemeyen bir şekilde tekrar ettiği belirtiliyor. Bu nedenle haberimizin konusu olan FRB 180916.J0158+65 kod adlı sinyal, düzenli bir döngü içerisinde tekrar eden ilk hızlı radyo patlaması olarak kayıtlara geçmiş durumda.

FRB'lerin çok kısa bir süreliğine (yaklaşık 1 milisaniye gibi) görünüp kaybolma gibi bir alışkanlığı var. Bilim insanları bu nedenle sinyallerin kaynağını tespit etme konusunda müthiş zorlanıyorlar. 100'ü aşkın FRB'den yalnızca birkaçının kaynak galaksisi bulunabilmiş. Ayrıca sinyallerin büyük bir kısmının kendisini bir daha hiç tekrar etmemesi de elbette FRB araştırmalarını epey bir zora sokuyor.

Sinyallerin nedeni bilinmiyor

Astronomlar FRB'ler üzerinde uzun bir süredir çalışmalar yapıyor ancak sinyallerin neden oluştuğu konusunda şu ana kadar net bir cevap bulunabilmiş değil. Bazı bilim insanları, iki yıldızın çarpışması gibi güçlü astronomik olayların FRB'lerin kaynağı olabileceğini düşünüyor. Bazıları ise —uzman olmayanlar— FRB'lerin bir çeşit uzaylı mesajı olduğuna inanmış durumda.

Kanadalı astronomların makalesinde FRB 180916.J0158+65 sinyalinin tam olarak 16,35 günlük bir döngü içerisinde olduğu belirtilmiş. Dört gün her iki saatte bir radyo patlaması gerçekleşiyor, sonraki 12 günde ise sinyal sessizliğe gömülüyor. Döngünün bu şekilde tekrar ettiği ifade edilmiş.

Astronomlar ayrıca sinyalin kaynak galaksisini de tespit etmeyi başarmış. Galaksinin yaklaşık 500 milyon ışık yılı uzaklıkta yer aldığı ve sinyalin de galaksinin kenar kısımlarından yayıldığı belirtiliyor. FRB'nin konumu nedeniyle kaynağın merkezdeki süper kütleli kara delik olma ihtimali yok. Galaksinin diğer kısımlarında bulunan daha küçük bir kara delik ihtimali ise olasılıklar dahilinde.

FRB 180916.J0158+65'in, yıldız benzeri bir cisim etrafında yörüngede bulunan bir gökcisminden yayılıyor olabileceği düşünülüyor. Döngünün 12 günlük kısmında sinyallerin durduğunu söylemiştik; bu zaman aralığında gökcismi yörüngesindeki yıldızın arkasına geçiyor olabilir. Ancak bu teoride de elbette epey bir boşluk var. Bir gökcismi tam olarak nasıl oluyor da düzenli bir şekilde yüksek enerjili sinyaller gönderiyor burası anlaşılabilmiş değil.

Bilim insanları önümüzdeki dönemler FRB'lerin kaynağını ve nedenlerini araştırmaya devam edecek. Gizemli bir uzay fenomeninden bahsettiğimiz için elbette bu olayı uzaylılara yoranlar da olacak, ancak bilim insanları uzaylı ihtimalinin düşük olduğunu ve bu ilginç sinyallerin 'daha basit' bir şekilde açıklanabileceğini düşünüyor.