FAYANS İLE BIÇAK BİLEMEK

Kurban bayramının yaklaştığı şu günlerde hepimizin evinde yaşadığı sorunlardan biridir evdeki bıçakların kör olması. Bayramda evde sorun yaşanır keskin yeni bıçağı bana verin diye vs. Bileme taşınız yoksa kör bıçak kullanmaya mecbur değilsiniz hemen aşağıdaki gibi bir fayans hazırlayın bileme için kullanın .Ben normalde de kör bıçakla yemek hazırlamayı hiç sevmiyorum o yüzden çok bileme taşı çeşidi aldım sonunda bileme taşları yerine artık bildiğimiz seramik fayans ile bıçakları keskin tutuyorum . Önce özet olarak fayans ile bilemeyi anlatacağım . Uzun okumak isteyenler için farklı detayları altında yazacağım.

-seramik fayans ile bileme nasıl yapılır

Bileme için kendimize uygun olduğunu düşündüğümüz boyutlarda fayans parçasının sırsız olan arka yüzünü 80 kum kalın zımpara veya zımpara yoksa başka bir fayansın arka yüzü ile birbirine sürterek düzeltiyoruz. Açık renkli olan fayansların koyu renkli olanlara göre daha kolay düzeltilebildiğini daha yumuşak olduğunu fark ettim. Bıçağa kazandırdığı keskinlik olarak ise fark göremedim.

Eğer bıçağınız yıllarca hiç bilenmeyip ağzı çok kalınlaşıp körelmişsse önce kalın zımpara ile ağzını biraz inceltin sonra fayansı ıslatıp biley taşı olarak kullanıp yüksek keskinlik alabilirsiniz. Sert çelikli kaliteli bıçaklarda bileme uzun sürebilir zaten körelmeleri de uzun sürecektir.

Soldaki fayanslar sert düzeltmek çok uzun sürüyor ve çok zımpara harcattığı için vazgeçtim, sağdaki açık renkli fayanslar on dakikada düzeliyor ve iş görüyorlar

fayanslarımızı bu şekilde düzeltip ele batmasın diye kenarları 45 derece zımparaladıktan sonra artık kullanıma hazırlar ister kuru olarak bıçak bileyin ister uygun boyda kapta 5 dakika su içinde beklettikten sonra bıçağınızı bileyebilirsiniz . Islatarak bilemek fayans üstünde çelik tozu birikmesini önlediği için daha iyi oluyor. Uzun süreli kamp şartlarında fotoğrafta en sağdaki gibi küçük fayans ile bıçağınıza kuru bileme yapıp kamp işlerini kolaylaştırabilirsiniz.

-EVET ANA KONU BU KADARDI ,BUNDAN SONRASINI DETAY ÖĞRENMEK İSTEYENLER OKUYABİLİR

Kör bıçaklarla yemek yapmak çok zor olup uzun sürdüğü için eski yıllarda bileme taşları almış ancak doğru açı ve tekniği bilmediğim için ve youtube da videolar olmadığı için bıçaklarımızı keskinleştirememiştim ben de suçu çarşıdan pazardan ucuza alınmış bıçaklarımızın kalitesiz olmasına atmıştım . yakın zamanda yerli ve yabancı çok video yayınlandı ayrıca bıçaksanatı sitesinde kendi başlığı altında detaylı bir çok bıçak bileme konusu vardı. Oralardan öğrendiğim bilgilerle eskiden elimde olan bileme taşları ile evdeki kaliteli ve kalitesiz tüm bıçakları jilet keskinliğine getirdim, ister kaliteli çelik olsun ister tenekeden yapılma olsun biley taşı ile bıçak arasında 15-23 derece arası bıçağa uygun seçeceğiniz açıyı koruyarak bileme yaparsanız tüm bıçakları jilet keskinliğine getirebilirsiniz.

Kalitesiz bıçaklar jilet keskinliğini 1 elma kestikten sonra kaybederken en kaliteli bıçaklar ilk bileme keskinliğini 1 yıl civarı profesyonel günlük 10 saat civarı kullanımda koruyabiliyorlar aralarındaki fark budur, evinizdeki bıçaklar kalitesizse bahane edip kör bırakarak kendinize eziyet etmeyin haftada 1 bileseniz yeter artar bile.

kaliteli bıçak alınca ise ömür boyu keskin kalacağını sanmayın ister seramik bıçak olsun ister titanyum ister 67 hrc yüksek sertliğe sahip çelik olsun sonunda köreliyorlar , bıçağa çok yüksek para vermekten çekinmiyorsanız en azından bir biley taşınız veya böyle fayansınız olsun çok köreldiğinde bileyip keskin tutun.

Bıçaktan alev çıkararak motorlu taşta veya bant zımparada bileyenlere bıçak vermeyin

Bileycilik işi yapanlar bıçağın ağzını ilk inceltirken taş motoru veya bant zımpara kullanıyor sonra yağ taşı ile biliyorlar ancak bir bıçağı alev çıkaratacak kadar ısıtırsanız bıçak yanar çeliğin suyu kaçar sertliğini kaybeder ve keskinliğini çabuk kaybetmeye başlar.

Bıçağın yüksek keskinlik kazanmasını ve uzun süre keskin kalmasını sağlayan işe ısıl işlem (çeliğe su verme) deniyor, çelik 1000 dereceye ısıtılıp oda sıcaklığına yağ veya su içine sokulup soğutuluyor sonra -80 derecede buzul işlem yapılıp soğutuluyor daha sonra 100-300 derece arasında menevişleme gerilim alma işlemi yapılıp bıçak çeliği hazırlanmış oluyor ,çeliğin cinsine göre bu işlmeler sonunda 50 ile 67 hrc rockwell sertlik derecesi kazanan bıçağın artık yüksek sıcaklığa maruz kalmaması gerekiyor. çünkü çok ısınırsa kazandığı bu sertliği kaybeden bıçak hızlı körelmeye ve ince bilemede keskinlik kazanmamaya başlıyor. bu yüzden bıçağı ateşe sokmak veya taşta ateş çıkararak bilemek yanlıştır çeliği yumuşatır. Piyasada ucuza satılan bıçakların ısıl işleme yetersiz olduğu için yumuşaktır ve çabuk bilenir ama çabuk körelir.

Masat ile bıçak bilesek?

Teoride masat bıçak bilemeye yaramaz çünkü 60 hrc civarı sertliğe sahip çelik masatlar bıçakların ağzı bir yere vurulup döndüğünde ağzı sürterek düzeltip aynı hizaya sokmak için kullanılır . Ağzı düz bıçak kağıt kesebilir ve masat bunu sağlayabilir ama keskinliğini göstermez.Kol üstünden kıl kesebilen bıçak keskindir masat bunu sağlayamaz yağ taşı veya fayans ile bilemek bunu sağlayabilir. hem ülkemizde özensiz yapıldığı için yumuşak olan bıçaklar hem de avrupa ekollü bıçaklar kolay bilensin diye 54 hrc civarı yumuşak çeliğe sahip olduklarından masata sürülünce çelikleri kolayca aşınıp bilenebiliyorlar ancak ağızları testere dişi gibi pürüzlü kaldığı için bu mikro boyutlu çelik parçaları kullanılırken hızlıca kopuyor ve yeniden bıçak köreliyor ayrıca bıçak masatla hızla aşınıp çeliği eriyor . Isıl işlemi iyi yapılmış yüksek sertlikteki bıçaklar masatla bilenemez sadece yamuk ağzı düzeltmede işe yarar olması gereken de budur zaten. Ayrıca züccaciyelerde ve pazarlarda dönen yuvarlak çelik diskleri arasına bıçağı içine sokup sürttüğünüz bir bileme aleti var bu da masat gibi yumuşak bıçakları aşındırıp incelten bir alet tavsiye etmem. Hem bileme hem de ağzı dönmüş bıçağı düzeltme için ya yağ taşı kullanın ya da konudaki gibi fayans kullanın daha iyi ve yüksek keskinlikte pürüssüz ağızlı bıçağınız olsun.

Madem farklı bileme taşlarım var neden fayans kullandım?

İlk bileme taşlarımı aldığımda çelik usturaların bilendiği şekilde tek yönlü ve yavaş sürttüğüm için ayrıca yıllarca bilenmediği için ağzı yusyuvarlak kalınlaşmış bıçakları keskinleştirememiştim , daha sonra izlediğim videolarda önce yıllarca köreldiği için kalınlaşmış ağızları zımpara ile veya düşük giritli kaba taşlar ile bilemem ağzı inceltmem gerektiğini öğrendim. Bunu yapınca bıçaklar jilet keskinliğini kazandı. Elimdeki tüm ince yani yüksek gritli taşlarla jilet keskinliğini tüm bıçaklarda alabiliyordum. Yağ taşlarını kullanmak için uygun yağ bulmalısınız ayrıca etrafa yağ bulaştırma tehlikesi ve bileme sonrası etrafı bıçakları deterjanla yıkamak zorlayabiliyor.Son aldığım japonyada üretilen seramikten yapılmış makita 1200 grit bileme taşı da yağ taşları kadar olmasa da iyi keskinlik veriyordu. Madem bu taş seramikten yapılmış ve bıçak üreticileri de körelen bıçağı seramik tabak veya bardak ile bileyebilirsiniz diyor ayrıca Almanya da sert çelikli kaliteli bıçaklar için seramikten özel üretilmiş bileme masatları vardı. o zaman birde seramik fayans ile denemek istedim. Sonuçta makita 1200 kum seramik taştan, grit adası yağ tasından bolu ve artvin yağ taşlarından daha iyi sonuç aldım. Fayans ile bilenen bıçak çok ince kağıtları kestiği gibi kolumdan kıl da kesebiliyor ve ağzı çok pürüssüz oluyor.

a4 gibi kalın kağıtları kesmek kolaydır ince kağıtları sadece keskin bıçaklar kesebilir ve kıl kesiyorsa gerçekten keskin bıçaktır

Güneşe tuttuğum bıçağın ağzında hiç parlama yok , bu çok incelmiş çok keskin ağızın göstergesi

üstte 300 kum civarı yapay bileme taşları bunlarla kalın ağız incelitilir ince bileme yapmıyorlar,

altta solda japon makita seramik bileme taşı iyi keskinlik veriyor ,

sağında küçük gri olan girit adası yağ taşı ortalam 1200 grit olduğu söyleniyor ülkemizde bileme deyince akla gelen ilk taştır ancak orjinali pahalı ve genelde sahteleri olarak bolu veya karacasu taşları satılıyor ben bunun yerine ucuz olan ve aynı sonucu daha hızlı veren bolu taşını öneririm

sağında sanırım artvinden çıkarılan su taşı olduğu söylenen ancak yağ ile daha iyi verim aldığım bir taş var bu taşa sefa çabuk bey 6000 grit diyor geltir forumda ustura bileyenler 15000 grit olduğunu iddia ediyor zaten oradan almıştım

en sağda yine buna çok benzeyen belki aynısı belki de bolu yağ taşı en çok bu taşı kullandım ama artık tüm bu taşlar yerine pratik olduğu için fayans kullanıyorum bu taşların eksikliğinipek hissetmiyorumsize de tavsiye ederim selamlar