Fatih Sultan Mehmed'in Mahlası ile Yazdığı Şiiirler

quote:

Orijinalden alıntı: Kraven

Eger meyl itmese nâza güzeller
Göñül aldurmaz idi ehl-i diller

Dehânuñuñ beyânı muhtasardur
Mutavveldür saçuñda muhtasarlar

Harâmî gamzeñ ü tarrâr zülfüñ
Göñül şehrinde bilmem ne ararlar

Señüñ vasluñ metâı cân degermiş
İşidürüz görenler şöyle dirler

Dile zülfüñde gamzeñden irişür
Gice içinde korhulu haberler

Kalur ayakda zülfüñe uyanlar
Saçuñ sevda iden başdan çıkarlar

Gül-i dünyâda yokdur bûy-i rahat
Hemân ‘Avnî irişür derd-i serler

Bu arada yanlış hatırlamıyorsam Fatih'in Avni Divanı'nı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayınlandı, hatta internette de olması lazım. Ayrıca Cem Sultan'ın divanına da bakmanı tavsiye ederim, çok güzel şiirleri vardır. Ben şahsi olarak ise 2. Selim'in şiirlerini çok severim.

Leylî zülfün sihr-i gamzen akl u cânum aldılar
Eyleyüp mecnûn beni sahrâ-yı aşka saldılar

Göreli hüsn ile sen Yûsuf-cemâli gözlerüm
Akl u dil çâh-ı zenehdâna düşüben kaldılar

Cân u gönlüm leblerün şevkine kandil mest olup
Sabr elinden şîşe-i nâmûsı yire çaldılar

Leblerün cânâ şarâb imiş görinür su gibi
Şevk ile atşân idüp yok yire cânum aldılar

Dişlerün vasfın Selîmî vasf idelden akl u dil
Baş u cânı terk idüben bahr-ı aşka taldılar.

Bunlar dışında ise Şah İsmail'in şiirleri mükemmeldir hatta birinci sınıf şairdir. Yavuz veya Kanuni ile kıyaslanmaz bile bence.

Aman hey erenler mürüvvet sizden
Öksüzem garibem amana geldim
Şu benim halime merhamet eylen
Ağlayu ağlayu meydana geldim

Şahın bahçesinde men garip bülbül
Efkarım artmakta halim pek müşkül
Koparmadım asla kokladım bir gül
Kafir oldum ise imana geldim

quote:

Orijinalden alıntı: E-Nazmi

quote: Orijinalden alıntı: Kraven Eger meyl itmese nâza güzeller Göñül aldurmaz idi ehl-i diller Dehânuñuñ beyânı muhtasardur Mutavveldür saçuñda muhtasarlar Harâmî gamzeñ ü tarrâr zülfüñ Göñül şehrinde bilmem ne ararlar Señüñ vasluñ metâı cân degermiş İşidürüz görenler şöyle dirler Dile zülfüñde gamzeñden irişür Gice içinde korhulu haberler Kalur ayakda zülfüñe uyanlar Saçuñ sevda iden başdan çıkarlar Gül-i dünyâda yokdur bûy-i rahat Hemân ‘Avnî irişür derd-i serler Bu arada yanlış hatırlamıyorsam Fatih'in Avni Divanı'nı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayınlandı, hatta internette de olması lazım. Ayrıca Cem Sultan'ın divanına da bakmanı tavsiye ederim, çok güzel şiirleri vardır. Ben şahsi olarak ise 2. Selim'in şiirlerini çok severim. Leylî zülfün sihr-i gamzen akl u cânum aldılar Eyleyüp mecnûn beni sahrâ-yı aşka saldılar Göreli hüsn ile sen Yûsuf-cemâli gözlerüm Akl u dil çâh-ı zenehdâna düşüben kaldılar Cân u gönlüm leblerün şevkine kandil mest olup Sabr elinden şîşe-i nâmûsı yire çaldılar Leblerün cânâ şarâb imiş görinür su gibi Şevk ile atşân idüp yok yire cânum aldılar Dişlerün vasfın Selîmî vasf idelden akl u dil Baş u cânı terk idüben bahr-ı aşka taldılar. Bunlar dışında ise Şah İsmail'in şiirleri mükemmeldir hatta birinci sınıf şairdir. Yavuz veya Kanuni ile kıyaslanmaz bile bence. Aman hey erenler mürüvvet sizden Öksüzem garibem amana geldim Şu benim halime merhamet eylen Ağlayu ağlayu meydana geldim Şahın bahçesinde men garip bülbül Efkarım artmakta halim pek müşkül Koparmadım asla kokladım bir gül Kafir oldum ise imana geldim

Şah İsmail'in hiç ama hiç hece ölçüsüyle şiiri yok. Bütün eski yazmalarda aruzla yazılmış şiirler var. Bu koşmalar falan sonradan Anadolu sahasında söylenmiş şiirler. Bu konu üzerine yazılmış bir makale de vereyim;

hbvdergisi.gazi.edu.tr/index.php/TKHBVD/article/download/1281/1265

Yani evet bazı koşmalar güzel falan ama Hatai'nin değil. Zaten İsmail'in makta beyitlerinde uyguladığı formül çok karakteristik. Hiç bir koşmada öyle bir yansıması yok.

quote:

Orijinalden alıntı: Kraven

quote: Orijinalden alıntı: E-Nazmi quote: Orijinalden alıntı: Kraven Eger meyl itmese nâza güzeller Göñül aldurmaz idi ehl-i diller Dehânuñuñ beyânı muhtasardur Mutavveldür saçuñda muhtasarlar Harâmî gamzeñ ü tarrâr zülfüñ Göñül şehrinde bilmem ne ararlar Señüñ vasluñ metâı cân degermiş İşidürüz görenler şöyle dirler Dile zülfüñde gamzeñden irişür Gice içinde korhulu haberler Kalur ayakda zülfüñe uyanlar Saçuñ sevda iden başdan çıkarlar Gül-i dünyâda yokdur bûy-i rahat Hemân ‘Avnî irişür derd-i serler Bu arada yanlış hatırlamıyorsam Fatih'in Avni Divanı'nı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayınlandı, hatta internette de olması lazım. Ayrıca Cem Sultan'ın divanına da bakmanı tavsiye ederim, çok güzel şiirleri vardır. Ben şahsi olarak ise 2. Selim'in şiirlerini çok severim. Leylî zülfün sihr-i gamzen akl u cânum aldılar Eyleyüp mecnûn beni sahrâ-yı aşka saldılar Göreli hüsn ile sen Yûsuf-cemâli gözlerüm Akl u dil çâh-ı zenehdâna düşüben kaldılar Cân u gönlüm leblerün şevkine kandil mest olup Sabr elinden şîşe-i nâmûsı yire çaldılar Leblerün cânâ şarâb imiş görinür su gibi Şevk ile atşân idüp yok yire cânum aldılar Dişlerün vasfın Selîmî vasf idelden akl u dil Baş u cânı terk idüben bahr-ı aşka taldılar. Bunlar dışında ise Şah İsmail'in şiirleri mükemmeldir hatta birinci sınıf şairdir. Yavuz veya Kanuni ile kıyaslanmaz bile bence. Aman hey erenler mürüvvet sizden Öksüzem garibem amana geldim Şu benim halime merhamet eylen Ağlayu ağlayu meydana geldim Şahın bahçesinde men garip bülbül Efkarım artmakta halim pek müşkül Koparmadım asla kokladım bir gül Kafir oldum ise imana geldim Şah İsmail'in hiç ama hiç hece ölçüsüyle şiiri yok. Bütün eski yazmalarda aruzla yazılmış şiirler var. Bu koşmalar falan sonradan Anadolu sahasında söylenmiş şiirler. Bu konu üzerine yazılmış bir makale de vereyim; hbvdergisi.gazi.edu.tr/index.php/TKHBVD/article/download/1281/1265 Yani evet bazı koşmalar güzel falan ama Hatai'nin değil. Zaten İsmail'in makta beyitlerinde uyguladığı formül çok karakteristik. Hiç bir koşmada öyle bir yansıması yok.

Benim elimdeki makale de tam tersini söylüyor. Hatta şöyle diyor:

Şiir nev’i Manzume adedi Beyit yekânn
11 heceli nefes (Koşma tarzı) 61 718
11 heceli gazel 5 32
8 heceli nefes (Semaî tarzı) 38 462
7 heceli nefes (İlâhî tarzı) 1 10
7 heceli mâni 10 20

Örnek:

Mûsâ’ya verdiğin Tûr’un hakkiçün
îsâ’ya verdiğin sûnm hakkiçün
Ol şems ü kamerin nurun hakkiçün
Hatâ ettim günahımı bağışla

Cümle biten çiçeklerin hakkiçün
On iki Ma’sûm’i pâk’in hakkiçün
Sen ganîsin sende ngayrı kimsem yok
Hatâ ettim günâhımı bağışla

Hatâyı çağırır aman Enelhak
Münkir kullanndan uzaksın uzak
Sen ganîsin senden gayn kimsem yok
Hatâ ettim günâhımı bağışla

Sadettin Nüzhet Ergun'un Hatayi Divanı kitabından aldım bunları bu arada.http://esgici.net/006/Hatayi%20Divani%20%20%20Sadeddin%20Nuzhet%20Ergun.pdf veyahttps://archive.org/details/HatyyDivanaahsmailSafevSEdebHayatVeNefesleri

Hatayi mahlasını kullanan başka Türk şairleri var Azerbaycan coğrafyasında. Osmanlı tarafında ise Hatayi kullanılmıyor. Bunlar ise Şah İsmail'e ait olan şiirler.

quote:

Orijinalden alıntı: E-Nazmi

quote: Orijinalden alıntı: Kraven quote: Orijinalden alıntı: E-Nazmi quote: Orijinalden alıntı: Kraven Eger meyl itmese nâza güzeller Göñül aldurmaz idi ehl-i diller Dehânuñuñ beyânı muhtasardur Mutavveldür saçuñda muhtasarlar Harâmî gamzeñ ü tarrâr zülfüñ Göñül şehrinde bilmem ne ararlar Señüñ vasluñ metâı cân degermiş İşidürüz görenler şöyle dirler Dile zülfüñde gamzeñden irişür Gice içinde korhulu haberler Kalur ayakda zülfüñe uyanlar Saçuñ sevda iden başdan çıkarlar Gül-i dünyâda yokdur bûy-i rahat Hemân ‘Avnî irişür derd-i serler Bu arada yanlış hatırlamıyorsam Fatih'in Avni Divanı'nı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayınlandı, hatta internette de olması lazım. Ayrıca Cem Sultan'ın divanına da bakmanı tavsiye ederim, çok güzel şiirleri vardır. Ben şahsi olarak ise 2. Selim'in şiirlerini çok severim. Leylî zülfün sihr-i gamzen akl u cânum aldılar Eyleyüp mecnûn beni sahrâ-yı aşka saldılar Göreli hüsn ile sen Yûsuf-cemâli gözlerüm Akl u dil çâh-ı zenehdâna düşüben kaldılar Cân u gönlüm leblerün şevkine kandil mest olup Sabr elinden şîşe-i nâmûsı yire çaldılar Leblerün cânâ şarâb imiş görinür su gibi Şevk ile atşân idüp yok yire cânum aldılar Dişlerün vasfın Selîmî vasf idelden akl u dil Baş u cânı terk idüben bahr-ı aşka taldılar. Bunlar dışında ise Şah İsmail'in şiirleri mükemmeldir hatta birinci sınıf şairdir. Yavuz veya Kanuni ile kıyaslanmaz bile bence. Aman hey erenler mürüvvet sizden Öksüzem garibem amana geldim Şu benim halime merhamet eylen Ağlayu ağlayu meydana geldim Şahın bahçesinde men garip bülbül Efkarım artmakta halim pek müşkül Koparmadım asla kokladım bir gül Kafir oldum ise imana geldim Şah İsmail'in hiç ama hiç hece ölçüsüyle şiiri yok. Bütün eski yazmalarda aruzla yazılmış şiirler var. Bu koşmalar falan sonradan Anadolu sahasında söylenmiş şiirler. Bu konu üzerine yazılmış bir makale de vereyim; hbvdergisi.gazi.edu.tr/index.php/TKHBVD/article/download/1281/1265 Yani evet bazı koşmalar güzel falan ama Hatai'nin değil. Zaten İsmail'in makta beyitlerinde uyguladığı formül çok karakteristik. Hiç bir koşmada öyle bir yansıması yok. Benim elimdeki makale de tam tersini söylüyor. Hatta şöyle diyor: Şiir nev’i Manzume adedi Beyit yekânn 11 heceli nefes (Koşma tarzı) 61 718 11 heceli gazel 5 32 8 heceli nefes (Semaî tarzı) 38 462 7 heceli nefes (İlâhî tarzı) 1 10 7 heceli mâni 10 20 Örnek: Mûsâ’ya verdiğin Tûr’un hakkiçün îsâ’ya verdiğin sûnm hakkiçün Ol şems ü kamerin nurun hakkiçün Hatâ ettim günahımı bağışla Cümle biten çiçeklerin hakkiçün On iki Ma’sûm’i pâk’in hakkiçün Sen ganîsin sende ngayrı kimsem yok Hatâ ettim günâhımı bağışla Hatâyı çağırır aman Enelhak Münkir kullanndan uzaksın uzak Sen ganîsin senden gayn kimsem yok Hatâ ettim günâhımı bağışla Sadettin Nüzhet Ergun'un Hatayi Divanı kitabından aldım bunları bu arada.http://esgici.net/006/Hatayi%20Divani%20%20%20Sadeddin%20Nuzhet%20Ergun.pdf veyahttps://archive.org/details/HatyyDivanaahsmailSafevSEdebHayatVeNefesleri Hatayi mahlasını kullanan başka Türk şairleri var Azerbaycan coğrafyasında. Osmanlı tarafında ise Hatayi kullanılmıyor. Bunlar ise Şah İsmail'e ait olan şiirler.

Farkındaysan Nüzhet Ergun sadece bir tane yazmayı yeni yazıya çevirmiş. 60-70 tane gazel var bunda sadece bir o kadar da koşma ve Köprülü'nün kütüphanesinde diyor. Büyük ihtimalle 16. yy'dan değil yazma. Benim attığım makaleyi okursan göreceksin ki 16.yy'dan kalan yazmaların hiç birisinde hece ölçüsüyle şiir yok.

Ek olarak da şunu diyeyim; Şu mesajındaki koşma bile 19.yy özelliği taşıyor Şah İsmail'in olduğu söylenen çoğu koşma gibi ve bariz İstanbullu.

EK: Ayrıca Halk Edebiyatında Karacaoğlan'ın bile şiirlerinin kaçının onun olup olmadığı, kaç şiiri olduğu meçhulken şu şu koşmalar Hatai'nindir demek her şeyden bağımsız olarak çok cesaret gerektirir.

2.EK: Senin için Rıza Tevfik bu işe ne diyor diye baktım. Tekke ve Halk Edebiyatı Makaleleri, Degah Yayınları, sayfa 221'e bakarsan en büyük Halk Edebiyatın uzmanlarından birisinin benimle aynı fikirde olduğunu görebilirsin hiç Hatayi üzerine inceleme yapmamış olmasına karşın(mesela yazmaları karşılaştırmamış yüzyıllara göre).

3.EK: İsmail'in diğer ıvır zıvırı dışında 300-400 gazeli var.