Türkiye 'dünyanın plastik atık yuvası' olma yolunda ilerliyor

Çevre Örgütü Greenpeace, en fazla plastik atık ithal ve ihraç eden ülkeler hakkında bir rapor yayınladı. Rapor, Türkiye hakkında çarpıcı gerçekleri ortaya koyuyor. Türkiye, dünyanın plastik atık yuvası olma yolunda ilerliyor.

Çin, Kasım 2017’ye dünyada en çok plastik atık alan ülkelerden birisiydi. Bu tarihten itibaren yurt dışından plastik alımını yasaklanması ile birlikte Malezya, Vietnam ve Tayland gerçekleştirdiği ithalat ile ön plana çıkan ülke olmuştu. Bu ülkelerin de kısıtlamalar getirmesiyle birlikte plastik atık akışı Türkiye, Endonezya ve Hindistan’a kaydı.

Rapora göre Türkiye’nin plastik atık ithalatı 2016 yılının başında aylık 4 bin tondan 2018’in başında aylık 33 bin tona yükseldi. 2018 yılının ortalarında aylık 20.000 tona geriledi ve sabit kaldı.

Türkiye’nin en fazla plastik atık ithal ettiği 10 ülke şunlar: İngiltere, Belçika, Almanya, ABD, Hollanda, İspanya, İtalya, Slovenya, Fransa, Japonya. Sadece İngiltere’den ayda 10 bin ton atık ithal ediyoruz.

Türkiye, kendi plastik atığını yeterli ölçüde geri dönüştüremiyor. Plastik hammadde ihtiyacımızı gidermek için plastik atık ithal ediyoruz. Uzmanlara göre ithal etmek yerine kendi atığımızı geri dönüştürebiliriz.

 

Pek çok ülke “kullan-geri dönüştür-tekrar kullan” anlayışını benimseyerek çevreye duyarlı ürünler tercih ederken ülkemizde geri dönüşüme herhangi bir önem verilmiyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’nın (OECD) yayınladığı 2015 yılı raporuna göre Türkiye, çöpünün yalnızca yüzde 1’ini geri dönüşüme yolluyor. Atıkların kalanı ise katı atık sahasına gönderiliyor. Science dergisinde yayımlanan araştırmaya göre ise Türkiye, plastik atıkları geri dönüştürme konusunda en başarısız ilk 20 ülke arasında.

Türkiye'de kişi başı plastik tüketimi son 3 yıl içinde yaklaşık yüzde 10 oranında artarak 90 kilogramı aştı. Yılda 25,8 milyon plastik atık üretiyoruz. Bu atıkların yüzde 20’sini ambalaj atıkları oluşturuyor. Ambalaj atıklarındaki geri dönüş oranı ise yüzde 20 seviyesinde.

Ülkemizdeki plastik kullanımını azaltmak amacıyla 1 Ocak 2019’da ücretsiz poşet dönemi sona erdi. Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar’ın açıklamalarına göre poşet kullanımı, geçen yıla göre yüzde 75 azaldı. 2018’in Ocak ve Şubat aylarında 5 büyük zincir markette 600 milyon adet olan poşet kullanımı, 2019’da aynı dönemde 150 milyon adede düştü.

Ülkemizin plastik çöp yuvasına dönmemesi için geri dönüşüme özen göstermeli ve plastik atık ithalatını azaltmalıyız. Plastik poşet yasağı, ülkemizde olumlu tepkilere neden oldu. Plastik kullanımını azaltacak benzer uygulamalar üzerinde çalışılmalı.