Biz gerçekten kimin (kimlerin) torunlarıyız?

Bence Türkiye'de atasallık ve aidiyet konularında entelektüel ve siyasi alemde gelişmiş ve egemen hale gelmiş üç temel görüş var:

1. Türkçülük: Küçük Asya Türklerinin atalarını akademik camida esasında ne oldukları, hangi dil(ler)i konuştukları belirsiz Hunlara ve Mete Han Destanı'nın karakterlerine kadar götüren, geleneksel müfredata ve resmi eğitime egemen olan temel milliyetçi görüş. M.K. Atatürk bu görüşe oldukça yakın bir çizgide yer alıyordu.

2. Türk - İslam Sentezciliği: Türki kavmin Allah tarafından seçilmiş bir kavim olduğunu savunan, bu kavmin İslam'la şereflendirilip İslam'ı sürdürmek, korumak ve yaymakla yükümlü olduğuna inanan görüş. Türkçülüğün bir branşı, Türkçülüğün kapsamında bulunan bir alt anlayış veya alt ideoloji olarak görülebilir. Bu görüşün yakın Türkiye tarihindeki en tanıdık siması Milliyetçi Hareket Partisi ve onun Ülkücülük olarak bilinen ideolojisidir. Eski Refah Partisi veya AKP gibi Türkçü olmayan Türk Ümmetçiler de esasında aynı inancı yani Türk-İslam sentezini savunurlar ancak politik sebeplerden ötürü pek dillendirmeseler de, onlar için Ümmet (yani Müslüman cemiyet ve Müslüman kimlik) Türki kimlikten sonra gelir. Türk Ümmetçiler ayrıca genellikle neo Ottomanist (yeni Osmanlıcı) görüşe sahiptir; yani Osmanlı'nın milletleri dinler üzerinden tanımlayan geleneksel dini imparatorluk anlayışını benimserler (Ümmet-i Muhammediye = Türkler, Araplar; Millet-i Rum = Ortodokslar, Doğu Hıristiyanları, Frenkler = Batılı Hıristiyanlar vs). Seküler Türkçülük ve Ümmetçilik / Osmanlıcılık arasında tahmin edilebileceği gibi günümüzde politik bir gerilim bulunuyor çünkü Ümmet'in kapsamı ile Türklüğün kapsamı birbirinden farklıdır. En basit şekilde ifade edersek, her Türk Müslüman olmadığı gibi, her Müslüman da Türk değildir. Gagavuz, Altay veya Karaman Türklerinin Müslüman, Arapların ve Farsların Türk olmaması gibi ya da deist, ateist, agnostik görüşe sahip Türklerin ve Türkçülerin olması gibi. Sonuncu söylediğim Türklerin en büyük örneği de görüldüğü kadarıyla Mustafa Kemal Atatürk'ün bizatihi kendisidir ("biz ilhamımızı hayattan alıyoruz; gökten indiği sanılan kitaplardan değil" ifadesini bir Müslüman kullanmaz. Atatürk bu ifadeyi mecliste kullandığında insanlar küçük dilini yutmuştur :) .

3. Anadoluculuk: Hellenistik krallıklar, Roma ve Bizans harici Anadolu kültür ve uygarlıklarını uzak atalarımız addeden ve tıpkı Türkçülük gibi yine müfredat ve resmi eğitimde yer alan bir görüş. Bu görüş görüldüğü kadarıyla Türkiye'deki arkeoloji ve klasik kültür araştırmalarının gelişimine paralel olarak, Türkçülük, İslamcılık gibi farklı siyasi akımlara eleştirel bir akademik reaksiyon olarak ortaya çıkmış, kısmi bir kabul görmüştür.