Avrupa, uzayda tarih yazacak: Solar Orbiter, Güneş'e fırlatıldı

Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) NASA'yla iş birliği içerisinde geliştirdiği Solar Orbiter (SolO), uzun süren geliştirme sürecinin ardından nihayet bugün uzaya fırlatıldı. Tam 1,5 milyar euroluk maliyetle hazırlanan Solar Orbiter'ın, Güneş'in kutuplarını görüntüleyerek tarihte bir ilki başarması bekleniyor.

Solar Orbiter bugün Türkiye saatiyle 07.03'te Florida'da bulunan Cape Canaveral Uzay Üssü'nden fırlatıldı. ESA tarafından yapılan açıklamalarda, Solar Orbiter'ın başarıyla yörüngeye ulaştırıldığını ve uzay aracının Güneş yolculuğunun resmen start verdiği belirtildi. 

Avrupa Uzay Ajansı, Solar Orbiter misyonunun ilk teklifini bundan yaklaşık 20 yıl önce 1999 yılında yapmış. Görevin 2008-2013 yılları arasında fırlatılması planlanıyordu ancak yaşanan bazı teknik problemler ve bütçe sıkıntıları ertelenmesine neden oldu. Geride bıraktığımız 20 yıllık süreçte Solar Orbiter misyonuna büyük emek veren ESA'lı bilim insanları, görevin nihayet start vermiş olması dolayısıyla büyük bir mutluluk duyduklarını söylüyor.

Ekliptik düzlemin dışına çıkacak

Solar Orbiter'ın Güneş etrafındaki nihai yörüngesine yerleşmesi yaklaşık üç bucuk yıllık bir sürede tamamlanacak. Uzay aracının bu süreçte Dünya ve Venüs'ün kütleçekim kuvvetlerinden faydalanarak kendisini ekliptik düzlemin dışarısına itmesi bekleniyor. Üç bucuk yılın ardından ise SolO aşağıda görmüş olduğunuz ilginç yörüngeye yerleşmiş olacak.

Güneş Sistemi'ndeki gezegenlerin tamamı ekliptik düzlem üzerinde bulunuyor. Ekliptik düzlem Güneş'in ekvator bölgesiyle hizalı olduğu için Dünya veya diğer gezegenlerden Güneş'in kutuplarını görmek mümkün değil.

Solar Orbiter, Güneş'e en fazla 42 milyon kilometre kadar yaklaşacak. Bir diğer Güneş gözlem sondası olan Parker Solar Probe bildiğiniz gibi geçtiğimiz haftalarda Güneş'e 18 milyon kilometre kadar yaklaşmıştı. PSP ayrıca 2025 yılına kadar Güneş yüzeyine yaklaşmaya devam edecek ve son yakın geçişinde yüzeyden sadece 6 milyon kilometre uzaklıkta olacak. SolO'nun Güneş'e yakınlık anlamında PSP kadar etkileyici olmadığını söyleyebiliriz ancak iki misyonun bilimsel amaçları da zaten birbirinden çok farklı. Bilim insanları, PSP ve SolO birbirlerini tamamlayacağını ve birlikte Güneş'in sırlarını ortaya çıkaracaklarını düşünüyor.

600 santigrat derece sıcaklıklarda çalışacak

Solar Orbiter, Güneş'e Merkür'den bile daha yakın bir bölgede çalışmalarını yürütecek. Uzay aracının çok zorlu şartlar altında işlev göreceğini belirten ESA, bu görev için özel bir titanyum kalkanının geliştirildiğini söyledi.

ESA'nın partnerlerinden Airbus'ta görev yapan sistem mühendisi Dr. Michelle Sprake,"Uzay aracının 600 santigrat dereceye ulaşan sıcaklıklar altında herhangi bir problem yaşamadan çalışabilmesini sağlamak için yeni teknolojiler geliştirmemiz gerekti. Solar Orbiter'da kullandığımız kaplamalardan birisini pişirilmiş hayvan kemiklerinden oluşturduk." ifadelerini kullandı.

Avrupa Uzay Ajansı'nın açıklamalarına göre SolO uzay aracında altı farklı kamera ve dört bilimsel ölçü ekipmanıyla bulunuyor. Yani toplamda 10 ana ekipman var. Bu cihazlardan birisini NASA geliştirmiş, diğer dokuzu ise ESA'ya ait. 

SolO misyonuyla ilgili konuşan bilim insanı Russell Howard,"Solar Orbiter öncesindeki tüm Güneş gözlem araçları, ekliptik düzlem üzerinde veya ona çok yakın bir bölgede bulunuyordu. Bu nedenle Güneş'in kutuplarını görüntüleme ve inceleme fırsatı yakalayamamıştık. Ancak şimdi, Güneş'e yukarıdan ve aşağıdan bakabileceğiz." ifadelerini kullandı.

SolO misyonunda görev yapan NASA'lı bilim insanı Holly Gilbert ise,"Güneş aktivitelerini daha doğru bir şekilde modelleyebilmek istiyoruz, burada kutup bölgelerinin önemi büyük. Uzay hava olaylarını iyi bir şekilde tahmin edebilmemiz için, Güneş'in küresel manyetik alanının doğru bir modeline ihtiyacımız var." şeklinde konuştu.

Güneş aktivitelerinin Dünya üzerindeki etkisi büyük. Güneş'ten yayılan yüklü parçacıklar (güneş rüzgarları) yörüngedeki GPS ve iletişim uydularını olumsuz anlamda etkileyebiliyor. Bu da elbette Yeryüzü'ndeki yaşamın aksaması anlamına geliyor. Güneş kutuplarının incelenmesi ve manyetik alanın daha iyi modellenmesiyle birlikte bu tarz uzay olaylarını daha iyi tahmin edebiliyor olacağız.