110 ışık yılı uzaklıktaki gezegenin atmosferinde 'su buharı' keşfedildi

Uluslararası astronomlarda oluşan bir grup bilim insanı, 110 ışık yılı uzaklıktaki bir süper-Dünya'nın* atmosferinde su buharı keşfetti. K2-18b isimli ötegezegen, yıldızının yaşanılabilir bölgesinde* yer aldığı için özellikle dikkat çekiyor. Konuyla ilgili açıklamalar yapan NASA, K2-18b'nin yaşanılabilir bölge sınırlarında yer alan ve atmosferinde su buharı bulundurduğu bilinen ilk ötegezegen olarak tarihe geçtiğini söyledi.

Süper-Dünya türünde bir ötegezegen olan K2-18b büyük boyutlarıyla dikkat çekiyor. NASA'nın ifadelerine göre dev gezegen, Dünya'nın 2,7 katı oranında bir çap uzunluğuna sahip. Kütlesi ise Dünya'dan tam 8,6 kat daha fazla. Yani K2-18b, Yeryüzü'ne oranla çok da güçlü bir yerçekimine sahip.


K2-18b'nin kayalık bir gezegen olup olmadığı konusunda soru işaretleri var. Kayalık bir gezegen olması durumunda K2-18b'nin yeni yaşanılabilir dünya arayışları için çok uygun bir aday olacağı söyleniyor. Londra Üniversitesi Akademisi'nde görev yapan araştırma lideri Angelos Tsiaras,"K2-18b görece küçük bir gezegen ve yıldızının yaşanılabilir bölge sınırlarında yer alıyor. Aynı zamanda gezegende suyun bulunduğuna dair kanıtlara da sahibiz. Tüm bunları hesaba katarsak K2-18b'nin yaşanılabilirlik arayışlarında en iyi aday gezegenlerden birisi olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz." şeklinde konuştu.

K2-18b'nin atmosferindeki su keşfi Hubble Uzay Teleskobu tarafından elde edilen veriler yardımıyla gerçekleşmiş. K2-18b atmosferinde su buharı bulundurduğu tespit edilen ilk gezegen değil. Daha önce su buharı içeren ötegezegenler keşfedilmişti ancak bu gezegenlerin hepsi gaz devi türündeydi. K2-18b ise çok daha makul boyutlara sahip. Ayrıca tahmin edilen ortalama atmosfer sıcaklıkları da Dünya'ya daha çok benziyor.

K2-18b'nin atmosferinin %0,01 ila %50 arasında bir oranda su buharından oluştuğu belirtildi. Bu aralığın çok büyük olmasının nedeni Hubble Uzay Teleskobu'nun artık biraz eskimiş diyebileceğimiz teknolojilerinden kaynaklanıyor. Su buharının çok güçlü bir "parmak izine" sahip olması nedeniyle kolaylıkla tespit edilebildiği belirtilmiş. Ancak suyun atmosferdeki net oranı konusunda bir şey söylemek için Hubble verileri maalesef yetersiz kalıyor.

K2-18b'nin yıldızı etrafındaki bir tam turu 33 Dünya gününde tamamlanıyor. Gezegenin host yıldızının ismi ise K2-18. Kırmızı cüce türünde olan K2-18, oldukça aktif bir yıldız . Astronomlar yıldızın bu aktif yapısı nedeniyle K2-18b'nin epey yüksek oranda radyasyona maruz kaldığını belirtmiş.

K2-18b ile ilgili şu anda oldukça fazla soru işareti var. Araştırmacılar önümüzdeki yıllarda gezegeni tüm detaylarıyla incelemeye devam edecek. 2021'de fırlatılması beklenenen James Webb Uzay Teleskobu da bu tarz atmosfer araştırmaları konusunda çığır açabilecek teknolojik özelliklere sahip. James Webb'in bir an önce göreve başlamasını tüm astronomi dünyası büyük bir heyecanla bekliyor.

10 Eylül tarihinde Nature dergisinde yayınlanan ilgili makaleye buradan ulaşabilirsiniz.

*Süper-Dünya (veya Dev Dünya), kütleleri Dünya'dan fazla, ancak bir gaz devinden küçük olan ötegezegenler için kullanılan bir terimdir. Süper-Dünyalar gaz veya kayalık gezegenler olabilir.

*Astronomide bolca duyduğumuz "yaşanılabilir bölge" ifadesi bir yıldızın, yörüngesindeki bir gezegenin yüzeyinde sıvı halde su bulundurmasına olanak tanıdığı alan veya uzaklık anlamına geliyor. Örneğin bir yıldız ne kadar büyük veya ne kadar küçük olursa bu yıldızın yaşanılabilir bölgesi de ona göre yıldıza yakın veya uzak oluyor.