Profil: JrGrendel | DonanımHaber Forum

Şimdi Ara

@JrGrendel

Takip Et 1 takipçi

Özel Mesaj

Yüzbaşı

20 Eylül 2012
Tarihinde Katıldı

Takip Ettikleri
0 üye

Görüntülenme
Toplam: 242 (Bu ay: 0)

Fırsat Ekle

Gönderileri

Tümü (4)

Sadece Konular (4)

Sadece Bağlantılar (0)

JrGrendel (Gece T.) · Kredi Kartları altına konu açtı. 4 hafta

Google Ads Dolandırıcılığı Hk.

1 Yanıt

Yanıtla

Favorilere Ekle

JrGrendel (Gece T.) · Forumla İlgili Önerileriniz, Sorunlarınız altına konu açtı. 2 ay

Özel Mesaj Gönderemiyorum/Cevaplayamıyorum

Sorunum başlıkta yazdığı üzere, ne kimseye özel mesaj gönderebiliyorum ne de gelen mesaja cevap verebiliyorum. Destek üzerinden yazdım ama bir gün sonra sorunun hâlâ devam edip etmediği soruldu, hemen kontol edip cevapladım. Bunun üzerinden bir gün daha geçti ve bir gelişme yok, dolayısıyla buraya yazmak durumunda kaldım. Sorunla ilgilenen yetkili müsait olmayabilir, anlayışla karşılıyorum ama özel mesaj atıp cevap alamayan forumdaşlar bekliyor :) Görsellerde göreceğiniz üzere özel mesaj gönderimi ile ilgili ayarlarım açık vaziyettedir. Mobilden ve web sürümünden farklı hatalar alıyorum. Bunlar da görsellerde mevcut. Gereğinin yapılmasını rica ediyorum.

@powerstorm @gun @Nat Alianovna

9 Yanıt

Yanıtla

Favorilere Ekle

JrGrendel (Gece T.) · Teknik Yardım altına konu açtı. 3 ay

[BİLGİ YAZISI] Eyvah, Bilgisayarım Kapanıyor? Part 1 (Güç Kaynağı)

Merhaba Sayın ve Sevgili Forumdaşlar,

Bilgim ve boş zamanlarım dahilinde forumda, özellikle de Teknik Yardım alt forumunda, aktif olmaya çalışıp insanlara yardım etmeye çalışan bir forumdaşım. Uzun zamandır işten fırsat bulup böyle bir yazı (serisi?) yazmak istiyordum. Mesleğim bilgisayar veya yazılım ile ilgili olmadığı için elimden bin bir türlü donanım geçti her şeyinden anlarım diyemem ama çevremdeki insanlar arasında bu işten en iyi anlayan ben olduğum için bilgisayar konusunda fazlasıyla yardım bekleyenler oldu. Sıfırdan bilgisayar toplamaktan, basit bir program kurulumuna kadar geniş skalada bir yardımdan bahsediyorum. Bu sayede, konuyu bilmeyip yardım edemediğim durumlarda da gerek Türkçe gerekse de İngilizce forumlarda ve sitelerde araştırma yapıp, sorunların sebep, sonuç ve çözüm üçgeni içindeki tüm bilgileri toplamaya çalışıyorum.

Bu alt forumda da gözlemleyebileceğiniz üzere çok sayıda "Bilgisayarım kendiliğinden kapanıyor", "Oyun oynarken kapanıyor", "Siyah ekran geliyor", "Mavi ekran geliyor" vs. şeklinde konu açılıyor. Gözlemlediğim üzere bazı nadir durumlar dışında bu sorunların ortak bazı sebepleri olduğunu gördüm. Bununla ilgili gerek şu an sorun yaşayan gerek de ileriki zamanlarda sorun yaşayabilecek kişiler için bilgi kaynağı olmasını istediğim bu yazıyı yazma kararı verdim. Eksik olduğum veya yanlış bildiğim noktalar mutlaka olacaktır ki yazının başında da bunu mesleğimin bu olmadığını belirterek beyan ettim. Eminim konu altında yazılacak yorumlar ile de bu konu hakkındaki değerli bilgi ve görüşlerini beyan edecekler olacaktır. Bu yazıda belli firmalar kötülenip, bazı firmalar da göğe çıkarılmayacak. Vereceğim örneklerdeki firmalara ait ürünler ve bilgileri, piyasada bulunan ve dolayısıyla herkese açık bilgilerdir. Şimdi yukarıda bahsedilen sorunlara yol açan iki temel sebepten ilki olan Güç Kaynağı ile başlayalım.

Güç Kaynağı Seçimi

Eminim ki %95'imiz yeni bir bilgisayar alacağımız veya toplayacağımız zaman, özellikle de oyun içinse, ilk bakacağımız şey sistemde hangi ekran kartı olduğu veya hangi ekran kartını seçmemiz gerektiğidir. Hemen ardından da işlemci ve RAM'lerin kaç GB / “çikolayt” olduğu gelir. Aslında mantıksız da sayılmaz. Sonuçta oyunu bize oynatacak şey öncelikle bu donanımlardır. Biraz daha tecrübeli ve bilinçli tüketiciler ekran kartı modeli dışında ekran kartı boost hızları gibi teknik bilgilere ve üretici markanın sağladığı satış sonrası destek gibi hizmetlerini de göz önüne alır. RAM konusundaki detaylara ise bir sonraki konuda değineceğiz.

Buraya kadar her şey yolunda görünüyor. Bütçemiz belli ve az çok bilgimiz de var neye ne kadar bütçe ayırmamız gerektiği ile ilgili. Sistemlere bakmaya veya parçaları toplamaya başlıyoruz. Önem(!) sırasına göre Ekran Kartı>İşlemci>RAM>Anakart derken en son güç kaynağına (PSU) geliyoruz. Bu aşamaya gelene kadar hazır sistem alacak, özellikle de çok fazla bilgi sahibi olmayan, kullanıcılar için aslında karar verme işlemi çoktan bitiyor. Kasa ve güç kaynağı genellikle bir arada satıldığı için karar vermek için çok da fazla seçenek sunulmuyor ki sunulsa bile kasa veya PSU’yu değiştirmek için ortaya çıkan fiyat farkı bütçemizi aşmaya başlıyor. Biz de “zaten hazır sistem, kaç watt gerektiğini alacağım firma bilir” diyerek siparişimizi tamamlıyoruz.

Kendisi sistem toplayacak arkadaşlar için ise biraz farklı bir süreç işliyor. Alacağımız donanımları alıp geriye kasa ve PSU kaldığında, çoğunlukla yine ikili (Kasa+PSU) bir alış tercih ediyoruz. Hazır sistemden farklı olarak, sistem için toplam kaç watt gerektiğini çeşitli yollarla öğrenip (sistem güç tüketimi hesaplayıcı siteler, forumlarda sorarak vs.), geriye kalan kısıtlı bütçemiz ile bir kasa ve PSU alıp sistemimizi topluyoruz. Burada bilgi sahibi olmayan tecrübesiz arkadaşlar tarafından yapılan iki hata var.

Birincisi, yukarıda anlattığım metotlar ile elde edilen toplam güç tüketimi, örneğin, 530 watt diyelim. Tüketiciler, bütçesi de artık ona yetebileceği için bu değere en yakın olan 550W en ucuz PSU’yu alıp mutlu mesut alışverişini tamamlıyor. PSU sistemin gerektirdiği gücü ucu ucuna da olsa vermeye çalışıyor. Onun içindir ki çoğu zaman gözle görülür bir sorun olmadan bilgisayarımızı kullanmaya devam ediyoruz. Bazen ise artık PSU’muz bu şartları kaldıramıyor. Bu durumda yaşanan sorun, donanımlarımızdaki regülatörlere rağmen (teknik bilgi eklenebilir), elektrik akımlarındaki dalgalanmalar ve anlık tüketim artışlarında (spike) güç kaynağının gerekli gücü veremediği ve zarar gelmemesi için bir koruma mekanizması olarak kendini kapatması. Sonuç; bilgisayar kapandı.

Farklı donanımlarda anlık tüketim artışları ile ilgili çeşitli kaynaklardan bilgiler alabilirsiniz ancak bir örnek ile bu durumu burada pekiştirmek istiyorum. Intel firması tarafından üretilen i7-12700K model işlemciyi almak isteyen bir tüketici, Intel resmi sayfasını açıp güç tüketimi ile ilgili bilgi almak istiyor. İşlemci Temel Güç Tüketimi olarak 125W, Maximum Turbo Güç Tüketimi olarak da 190W sayısını görüyor. Hesabını buna (190W) göre yapıp güç kaynağını ucu ucuna yeten (550W) bir güç kaynağı seçmiştik unutmayın. İncelemelere (Referans 1) baktığımızda ise stres testi durumunda bu işlemcinin 234W, güç limitleri kalktığında (bazı anakartlar varsayılan ayar olabilir) 348W, hız aşırtma (OC) yapıldığında ise 374W güç harcayabildiğini görebiliyoruz. Bunlar yoğun kullanım sırasında belki de milisaniyelik spike’lar olsa da 550W’lık güç kaynağımız olan bilgisayarımızın kapanmasına yetecektir.

Belki de diyeceksiniz ki OC yapacak kişi ona göre güç kaynağı alsaymış. Burada, bu konuda bilgi sahibi olmayan arkadaşlardan bahsediyoruz. Herkes donanım konusunda iyice bilgi sahibi olmak zorunda değil. Bu kişi cebine parasını koyup gidiyor XXX firmasına ve diyor ki ben bilgisayar alacağım. Satıcı eğer bunu göz önünde bulundurmazsa, bilinçsiz tüketici bunu hiç bilemez. Az çok OC neymiş ya ben de yapayım derken bu durumu yaşayabilir. Bu OC konusunu başka bir başlık altında yeniden değerlendireceğiz.

Peki örneğin sistemimiz hesaplara göre 530W güç harcayacaksa ne kadarlık bir PSU almalıyız. Bu sorunun cevabının bir kısmını şimdi bir kısmını da yazının geri kalanında vereceğim. Genellikle önerilen, bilgisayarın toplam tüketimi + 150W şeklinde, minimum bu değere sahip PSU’dur. 530W+150W=680W. 700W-750W’lık bir PSU hem bilgisayarınızın düzgün çalışması hem de bütçeniz için en uygunu olacaktır. Bunu bir örnekle nitelendirecek olursak, 200 KM/S ile gitmek istediğimiz bir yolu, 220 KM/S maksimum hız göstergesi olan bir A aracı ile mi gitmek daha güvenli ve konforludur yoksa 300 KM/S olan B aracı ile mi? Tabii ki B aracı. Daha yüksek hız yapmak için üretilmiş bir araç bu hızlarda zorlanmayacak ve daha güvenli olacaktır. Tabii ki burada aracın iç tasarımı, kullanılan materyaller, ses yalıtımı vs. gibi ekstra detaylara henüz inmiyoruz. Bu kısmı hallettiğimize göre, gelelim ikinci hataya.

İkinci hata ise güç kaynağının kalitesi. Yukarıda bahsettiğimiz sorun ile yine bağdaşmış bir sorun da güç kaynağı üzerinde belirtilen çıkışların ne kadar doğru ve güvenilir olduğu ile ilgili. Tabii ki bu çıkışlardan aldığımız değerleri etkileyen birçok sebep var. İşin teknik kısmını, yani güç kaynağı içinde kullanılan kapasitör, indüktör, transformatör gibi parçalar hakkında size detaylı bir bilgi veremeyeceğim. Bu konuda kendiniz de bir araştırma yapabilirsiniz. Biz tüketiciler için lazım olan kısma atlıyorum direk. Bu çıkış tablolarında verilen birçok değer ne ifade ediyor?

Günümüz bilgisayarlarında en çok güç harcayan donanımlar ekran kartı ve işlemcilerdir. Bu donanımları beslemek üzere güç kaynağımızdan çıkış aldığımız 12V kanalı bizim için en önemlisidir. Peki güç kaynakları üzerinde yazan değeri, bu kanaldan mı veriyor? Mesela 750W’lık bir güç kaynağı, temel elektrik hesaplama formülüyle (Watt = Voltaj x Amper) bir hesaplama yapacak olursak; 12V kanalından 750W/12V=62.5 Amper bir çıkış mı sağlıyor?

Özelikle Türkiye sınırları içinde satışı yapılan bazı güç kaynaklarının bu açıdan şeffaf ve asla güvenilir olmaması en büyük sorun. Buna ek olarak, yine yukarıda belirttiğimiz güç kaynağının en sona atılması ve gereken miktarda bütçe ayrılmaması gibi sebeplere ek olarak ekonomik şartlar gereği en dandik PSU’ların bile 1250-1500TL (2024 Yılı) bandında olması var. Bir örnek ile devam edelim. Yine bilinçsiz bir kullanıcı olarak sistemin ne kadar güç harcayacağını hesaplayıp örneğin 500W’lık bir güç kaynağı arayışına girdik diyelim. Bu sayı bizim karar vermemizde ilk ve/veya tek sebep olmakta. Geri kalan bütçe ile 500W yazan en ucuz PSU’yu alıp olayı kapatıyoruz. Örnek görsellerde (Görsel 1-2-3) verilen üç farklı güç kaynağının üzerindeki güç çıkış çizelgelerini inceleyelim. (Sonuncu görseldeki güç kaynağı 650W ama örneklendirdiğimiz konu için bunun bir önemi yok.)

Görsel 1

Görsel 2

Görsel 3

İlk görselde gördüğünüz gibi 500W olarak satılan bu güç kaynağında, 12V kanalından alınan toplam gücü (Watt) yazmaya tenezzül bile edilmemiş. Az çok bilinçli olan bir kullanıcı burada bir sorun olduğunu anlardı çünkü. Yine temel işlemimizi yaptık ve gördük ki “500W” olan güç kaynağımız 12V kanalından aslında bize 264Wlık bir güç verebiliyor. Bir de şu detaya dikkat edelim. DC Output Max yazıyor tabloda. Yani diyor ki verip verebileceği maksimum bu değer. İkinci görseli nispeten daha iyi bir durumda olduğu için ve 12V kanalındaki varyasyonları göstermek için verdim. Bu sefer 12V kanalından 408W alabiliyoruz. Burada da yine Total Power ve Max Output ifadelerini görmekteyiz. Aynı durum burada da geçerli. Şimdi üçüncü görsele bakımızda bunun neden önemli olduğunu göreceğiz. Üçüncü görselde 650W bir PSU olması sebebiyle sayılar biraz değişecek ama odaklandığımız yer aynı. Bu güç kaynağında ise sadece 12V kanalından direk 650W çıkış alabildiğimizi görüyoruz. 5V + 3.3V (110W) hesaplamaya dahil bile edilmemiş çünkü asıl önemli olan kısım 12V kanalı. İkincil olarak da açıklamada Total Continuous Power yani Toplam Devamlı Güç yazıyor. Yani diğer güç kaynaklarından farklı olarak anlık değil devamlı olarak bu gücü verebildiğini görüyoruz (Yoruma açık). Kullanıcıların aldatıldığı kısım da işte tam olarak burası. Sadece üzerinde yazan (o büyük büyük yazdıkları sayıdan bahsediyorum) değere bakarak PSU alınmaz!

Özetlemek gerekirse;
12V kanalı, bilgisayarımızı besleyecek asıl kanal ve güç kaynağının bu kanaldan kaç Watt çıkış verdiği önemli. Peki sorun sadece bu mu? Tabii ki değil. Bu tablolara özellikle de ismi duyulmamış ve test edilmemiş hele hele web sayfası bile olmayan / web sayfasında açık bir şekilde bu çıkışları gösteren tabloları olmayan firmaların ürünlerine gözü kapalı güvenebilir miyiz? Şahsen ben güvenmezdim.

Peki diyelim ki örnek verdiğimiz çıkışları güvenilir olmayan, adı sanı belli olmayan ama ucuz olan bir PSU aldık. Ne olabilir? İnanın bu, forumlarda büyük tartışma konusu oluyor. Örnek olarak, “Ben XX “markanın” şu PSU’nu aldım. Saatli bomba dediler ama ben yıllardır kullanıyorum bir şey olmadı.“ gibi yorumlar ve konular var. Saatli bomba demek eğer saatinin ne kadar süreye kurulduğunu bilmiyorsanız – ki burada bu anlamda kullanılıyor- ne zaman patlayacağını bilemezsiniz ama her daim risktesiniz demektir. Bu yorumu yazan kişi şanslıymış ve umarım da şanslı olmaya devam eder, çünkü buna ihtiyacı olacak.

İhtimalleri gözden geçirirsek, kaliteli bir güç kaynağımız olmazsa hiçbir şey olmayabilir de ama bunun dışında arada bir bilgisayarın takılmasına (stuttering), donmasına (freezing), kapanmasına, mavi ve siyah ekran hatalarına, komple bilgisayarın çökmesine, kendini yakmaya, sistemdeki diğer donanımların bozulmasına ve/veya yanmasına, ve de güç kaynağının patlamasına sebep olabilir.

Peki ne yapmak gerekiyor?
Günümüz (2024) şartlarında alacağınız ortalama 50.000 TL’lik bir sistemin bütçesinin sadece 2.000 TL’lik kısmını güç kaynağına ayırmayacaksınız. O kadar para verdim, 30.000 TL’lik ekran kartım oyunlarda niye takılıyor demeyin sonra. En kötü ihtimal olarak da tonca para verdiğiniz sistem ufak bir elektrik dalgalanmasında bir anda puf olup gitmesin. Güç kaynağı alışverişi yaparken, öncelikle ürünün kendi resmî sitesi olup olmadığına bakın. Çin’de ürünleri ürettirip üstüne logosunu basıp satan birçok Türk firması var. Eminim isimlerini az çok siz de duymuşsunuzdur. Öncelikle onlardan kaçının. İkinci olarak eğer siteleri varsa orada açıkça güç çıkış tablolarına yer veriyorlar mı ona bakın. Forum ve sitelerdeki incelemeleri takip edin ve yorumlara bakın. Hatta bu tarz testlerin yapılıp verileri ile oluşturulan bir “PSU Tier List” yıllardır kullanımda. Yeni sitesi (Referans 2). Buraya bakıp güç kaynakları ile ilgili sıralamaları görebilirsiniz. Hatta kesinlikle tavsiye ederim ki adı duyulmuş, dünyaca ünlü, adı kalite ile eşdeğer haline gelmiş bazı firmaların bile belli başlı modellerde nasıl batırdığını görebilirsiniz. Ayrıca forumumuzda da bununla ilgili bir konu var (Referans 3). Bir sonraki yazımızda ikinci sebep olarak RAM’lerden bahsedeceğiz. Şimdilik hoşçakalın.

Referans 1

https://www.techpowerup.com/review/intel-core-i7-12700k-alder-lake-12th-gen/20.html

Referans 2

https://cultists.network/140/psu-tier-list/

Referans 3

https://forum.donanimhaber.com/onerilen-guc-kaynaklari-listesi--30160122-61

10 Yanıt

Yanıtla

Favorilere Ekle

JrGrendel (Gece T.) · Ekran kartı altına konu açtı. 3 yıl

Ekran Kartı Desteği (3B Baskı) Örneği

Merhabalar,

Hikaye:

Yakın zamanda XFX RX 6800XT MERC 319 Black model ekran kartı aldım. 34 cm uzunluğa ve 5.6 cm genişliğe sahip 3 yuva (2.7) kaplayan bir kart.

Gerek uzunluğu gerek de ağırlığından (1787 gram) dolayı anakarta yük bindirmemesi için ekran kartı destek aparatı arayışına girdim.

MSI Atlas Mystic gibi Pci slotuna bağlanan destekler görsel açıdan güzel olsa da bana hitap etmiyordu. Daha basit bir destek bulmak için araştırma yaptım.

Çoğunlukla bulduğum özel tasarım Atlas Mystic benzeri desteklerdi. Alternatif olarak da vida şeklinde 3 boyutlu yazıcı ile yapılmış örnekler vardı (1).

Onlar da görsel olarak benim hoşuma gitmedi. Gözüme hitap edecek ama basit 3 boyutlu modelleri aramaya başladım (örn. https://www.yeggi.com/).

Bu tarz hazır modellerin sıkıntısı, çoğunun ayarlanabilir olmaması veya sabit uzunluğa sahip olanların da model düzenleme yazılımları ile düzenlenmeye ihtiyaç duyması.

Kuzenim autocad ve benzeri tasarım programları ile uğraştığı için ondan yardım istedim.

Tasarım olarak Yunan Mitolojisi tanrısı Atlas'ı (bkz. https://tr.wikipedia.org/wiki/Atlas_(mitoloji)) seçip ayarlanabilir olması açısından da altına vida şeklinde bir tasarım yaptık.

Görselleri aşağıda paylaşıyorum.

Ben iki baskı yaptırdım, kendi kasamda kullandığımda vida yoktur.

Not: Daha iyi tasarım ve baskı yapan ustalarımız mutlaka vardır. Bu benim ilk deneyimim. Sizinle paylaşmak istedim. Saygılar :)

(1)

Tasarım Görselleri:

Baskı Sonrası Görselleri:

Kasadaki hali:

5 Yanıt

Yanıtla

Favorilere Ekle

Hakkında

Konum: Ankara, Yenimahalle
Meslek: Akademisyen
İlgi Alanları: Bilgisayar Oyunları, Donanım, Yazılım, Yabancı Diller.

Forum İmzası:

Mavi, siyah ekran, aniden kapanma vs. için okuyunuz. Başımıza ne geliyorsa okumadığımızdan geliyor.
https://forum.donanimhaber.com/mesaj/yonlen/157846845

Forum İkinci El İmzası:

Alışveriş yaptıklarım: ramazandeveli (EVGA GTX 760 SC/Cooler Master - Thunder 600W PSU/Asus 21.5 Monitor/Samsung 21.5 Monitor x2/Samsung EVO 850/WD Green 1TB), serhatemir (GSKILL 2X4GB Ram), CedimBey (Plantronics GAMECOM 388 KULAKLIK), RealSamiko (GIGABYTE GA-990XA-UD3), tahir40 (EVGA GTX 1060 SC 3G), say me (8350/1050ti kasa), cs_immortal (LOGITECH EXTREME 3D PRO JOYSTICK), BogachanF (THERMALRIGHT MACHO HR02 CPU COOLER), thepromh (Netflix), muskeder (650w PSU), Neccromancer (HyperX Ram), pcheveslisi (B450 Tomahawk Max / Ryzen 5 3600), Hasanguleryuz (Xiaomi Note 7 Pro), zahitacar (MSI Optix MAG271CQR), gustawa (Asus rog gladious), akaloyun (RDR2 Offline), FatihTSFC (Windows 10 Pro Key), Timeguard (SCYHTE FUMA 2 CPU COOLER), harun_n (Phanteks p400s)

Sistem ve Tercihleri

Bilgisayar

Otomobil

Toyota

Mobil cihaz

Samsung

Operatör

Turkcell

ISS

Comnet

Oyun Platformu

İşlemci

AMD

Anakart

MSI

Temel Bilgiler ve İstatistikler

Aktiflik: Şu anda DH'de değil
Son Giriş: 4 hafta önce
Son Mesaj Zamanı: 21 sa.
Mesaj Sayısı: 0
Gerçek Toplam Mesaj Sayısı: 0
İkinci El Bölümü Mesajları: 0
Konularının görüntülenme sayısı: 0 (Bu ay: 0)
Toplam aldığı artı oy sayısı: 0 (Bu hafta: 0)
En çok mesaj yazdığı forum bölümü: Donanım / Hardware

Mesajları

İkinci El Referansları