Lm317 ve transistörler hakkında

Bildiklerimi de unutturdun, akımdan bağımsız voltaj ayarı yapılabiliyor muydu ?

Transistörler ana AKIMI, base akımı ile açıp kısmakta kullanılırken,

mosfetler ise 0 veya 5 volt gate voltajı ile tam açıyor veya tam kapatıyor genellikle ama akımı az açıp kısmakta mümkün bir de 5volttan yüksek sinyal isteyen de var, çeşit bol.

ana akım kesilene kadar, bir kes açıldığında açık kalan devre elamanları tristör ve triyakdır.

Transistör ile voltaj ayarı nasıl yapılıyor bende merak ediyorum, çünkü transistör base ayağına gelen voltaja değil akıma göre davranır diye biliyorduk.

Mosfetlerin GATE terminaline , P kanal mosfetlere pozitif gerilim , N kanal mosfetlere Negatif gerilim uygulanır.

https://devreyakan.com/mosfet-nedir//

İstediğiniz komponent ile devrenizi kurup nasıl çalıştığını, animasyonlarla görebilirsiniz.

Sorularınızın yanıtı burada http://www.falstad.com/circuit/circuitjs.html?cct=$+1+0.000005+3.3115451958692312+40+5+50%0Av+176+208+176+256+0+1+50+220+0+0+0.5%0AT+176+208+256+256+0+4+0.11+0.002037784557207406+0+0.999%0Ad+240+176+304+176+1+0.805904783%0Ad+304+176+368+176+1+0.805904783%0Ad+240+288+304+288+1+0.805904783%0Ad+304+288+368+288+1+0.805904783%0Aw+256+208+304+208+0%0Aw+304+208+304+176+0%0Aw+256+256+304+256+0%0Aw+304+256+304+288+0%0Aw+240+176+240+288+0%0Aw+368+288+368+176+0%0Ar+368+176+368+112+0+1%0Aw+240+288+240+352+0%0Aw+240+352+432+352+0%0Ac+432+112+432+352+0+0.0021999999999999997+21.278583877994127%0Aw+368+112+432+112+0%0Ag+240+352+240+384+0%0AO+368+112+368+64+1%0Ar+496+112+496+192+0+560%0At+560+144+560+112+1+1+-9.209387337913792+0.7106714789899051+100%0Az+560+352+560+240+1+0.805904783+12%0Aw+432+112+496+112+1%0Aw+496+112+544+112+0%0Aw+496+192+560+192+1%0Aw+432+352+560+352+0%0Aw+576+112+640+112+1%0Aw+560+352+672+352+0%0AO+640+112+672+80+1%0Aw+560+192+560+240+1%0Aw+560+144+560+192+1%0AO+560+192+512+240+1%0Aw+672+224+672+352+0%0Ar+640+112+640+160+0+50%0A174+640+160+672+288+0+250+0.005+RL%0Ao+0+16+0+35+320+0.4+0+-1%0Ao+11+16+0+35+40+1.6+0+-1%0Ao+22+16+0+35+40+0.4+0+-1%0Ao+28+16+0+34+20+0.00009765625+0+-1%0A

Link çok kısa... http://www.falstad.com/mathphysics.html

Örnek devrenin çalışmasını göstermek isterken uzun link çıktı.

Transistör voltaj ayarı yapabiliyor ise lm317'ye ne gerek var ? (sabit voltaj)

@dfk24 Sorduğunuz lm317 li güç kaynaklarında güç transistörü "ortak kollektör" modunda kullanılıyor.

İşin teorisi ve hesabına girmeden, transistör bu kullanımda;

+ Voltaj kazancı : 1 (yaklaşık olarak)

+ Akım kazancı: Beta diğer adı ile hfe dir.

Bu şu anlama geliyor; base girişine uygulanan voltaj emiter bacağından çıktı olarak alınır.

İşin teorisi hakkında bilgi için: https://en.wikipedia.org/wiki/Common_collector

@limbesh Base girişinde lm317 gibi bir referans gerilim kaynağı kullanmamız, çıkış voltajını sabit tutmak/ayarlamak içindir.

Yüksek akım çekildiğinde (trafo çıkışındaki gerilim düşümü nedeniyle), base girişindeki voltajın dalgalanmaması gerekir. Bunun için lm317, zener... vb. referans kaynakları kullanılır.

Daha doğrusu 1,5V - Vbe = 1,5 - 0,6 = 0,9V gibi bir voltaj alırsınız.

Vbe: base-emitter voltajı demek ve ürün datasheetlerinde bulunur. Genel olarak 0,5...0,8V arasındadır. Bu değer sıcaklığa, besleme gerilimine ve çekilen akıma göre değişkenlik gösterir. Detaylı bilgi için ilgili elemanın datasheetine bakmak lazım. Alabileceği değerler Min-max veya grafik şeklinde gösterilir.

Aşağıdaki resimde akım değerlerinide görebilirsiniz.

12V kaynağından 8,9mA

1,5V kaynaktan 0,2mA

Yük üzerinden 9,1mA akım geçer.

Zaten çıkış voltajı 0,91V ise bunu 100 ohmluk direnç den geçecek akımda (I =V/R den) 9,1mA olur.

Yukarıdaki mesajda akım kazancını beta olarak ifade etmiştik. Burada voltajı sabit (!) tutarak akımı

8,9mA / 0,2mA = 44,5 kat artırmış olduk.

lm317 popüler bir voltaj regülatörü olduğu için daha çok biliniyor ama, dahil olduğu entegreli voltaj regülatörleri, seri transistörlü regülatör devrelerinden daha az yer kaplar ve hesabı daha basittir. transistörle beraber kullanıldığında, akım kapasiteleri arttırılıyor.

Bu regülatörler konusunda yüzlerce kere denedim LM317 çıkışı 12v ise transistör çıkışı 11.3v olur.(NPN)

Yüke binince de 11.0 değerine iner. Yani 1v kayıp.

PNP transistör kullanılırsa gerilim hep sabit kalır.

Tabi bunu da denedim ölçü aletinde okunan 12v

20 amper yükte de 12v

Gerilimin stabil olmasının nedeni kollektörden takviye akımı yapılmasıdır.

Aklıma geldi

Zamanında 27 tane 2N3055 paralel bağlayıp 0-15v 150A güç kaynağı yapmıştım. 

Çıkışı kabloyla kısa devre edip potu çevirince kablo hemen alev aldı. 

Doğru tasarım güç transistörlerini paralel bağlarken bahsettiğiniz düşük omajlı ve watlı dirençleri kullanmaktır.

Bunun nedeni transistörler aynı seri, hatta aynı silikon yongasından üretilmiş olsa bile tamamen özdeş olmamalarıdır. Buradaki küçük farklılıklar paralel kullanımda çeşitli sorunlara neden olabilmektedir.

Ör: Kazançları farklı olduğu için bir tanesinden 10A, diğerinden 6A akım geçebilir, sınır değerler aşılırsa, önce 10A geçen arızalanır, o devreden çıktığı için 6A geçen transistöre tüm yük biner o da arızalanır. Bu şekilde zincirleme şekilde transistörler zarar görebilirler. Bu tarz problemleri gidermek için emiter taraflarına bu dirençler eklenir.

İlave bilgi: Transistörler (veya diğer komponentler) arasındaki atomik yapıdaki bu farkların iyi yanlarıda yok değil. Bu sayede 2 transistör ile yapılan Flip-Flop veya osilatör devreleri çalışabiliyor. (Transistör, direnç, kapasitör, baskı devredeki yolların uzunluğu vb. herşey aynı ise flip-flop çalışmaz   )

Adı üstünde simülasyon. Buradada sonucu gerçek dünyaya benzetmek için çok farklı simülasyon parametreleri işin içine giriyor.

Flip flopun çalışabilmesi için iki transistörden birinin önce iletime geçmesi gerekir. Birisi iletime geçtikden sonra zaten osilasyon başlıyor. İkiside "aynı anda" iletime geçmeye çalışırsa ne olur ?

Cevap: Osilasyon başlamadığı için çalışmaz