Dünya Ekonomisi Çöküyor!

Dostum ekonomi hakkında konuşmak istiyorsan, en azından ekonomi hakkında fikir yürütebilmek istiyorsan bunun temel şartı Adam Simith'in Milletlerin Zenginliği adlı 1000 sayfanın üzerinde hacimde ve kapitalizmin temellerini anlatan kitabını okumak zorundasın. Yoksa Marksist zırvalar arasında yitip gider ve sadece çobanların güdeceği bir koyun olursun. Çünkü bu kitabı okumadan önce ekonomi hakkında konuştuğun şeylerin yüzde 90ının palavra olduğunu farkedebilecek altyapıdan yoksun olursun.

İkinci konuya gelirsek ekonomideki tekelleşmenin en önemli nedenlerinden biri merkez bankaları aracılığı ile ekonomiye sürekli müdahale edilmesidir. Yıllar önce çok daha hafif bir yıkımla atlatılabilecek krizler merkez bankasının yani devletin halkın parasını kullanarak özel şirketleri kurtarması sonucu bu hastalıklı duruma evrilmiştir.

Kapitalizm, risk al kazanırsan senindir kaybedersen yine senindir diyen bir sistem fakat bugün risk al kazanırsan senindir kaybedersen devletin yani halkındır gibi saçmasapan bir anlayış bugün dünya ekonomilerini tekeller ve zombi şirketler ile doldurmuştur. Devletlerin önayak olduğu kredi balonları sistemin serbestisini bozarak bir sürü anomaliye neden olmaktadır.

Kapitalist sistemler sürekli doğrusal bir biçimde büyümezler. İnişli çıkışlı bir biçimde fakat uzun vadede sürekli büyüme vadederler. Eğer serbest piyasa içinde tekelleşme artmaya başlar ve para sirkülasyonu azalırsa bir süre sonra bu kriz olarak kendini gösterir. Sistem bu krizler sayesinde pekçok tekeli ve para babasını batırarak paranın tekrar sirkülasyona dönmesini sağlar. Yani krizler aslında Kapitalist sistemin bağırsaklarını temizlemesidir fakat biz merkez bankaları aracılığı ile sürekli batması gereken şirketleri kurtardığımız için bu şirketler hem zombileşti hemde tekelleşmeye yol açtı. Kapitalizmin en büyük gücü şirketlerin batabilmesinden gelmektedir. Çünkü hastalıklı yapılar ve yanlış yönetilen şirketler batarak insanların sırtlarına yük olmadan elenirler bunları halkın parasıyla kurtarıp yaşatmak ise sistemin kangrene dönmesine ve bu şekilde durdurulan her krizin bir süre sonra çok daha büyük olarak geri dönmesine yol açar. Kısacası merkez bankaları ve devletlerin kurullasrında oturan birtakım kodomanların piyasaya müdahaleleri belki çok daha az yıkımla kurtulabileceğimiz bir sürü hastalığın bir felaket boyurtuna ulaşmasınıa yol açtı ve bunun bedelini eninde sonunda hepimiz ödemek zorunda kalacağız.

Eğer sana söylediğim kitabı üşenmeyip okumayı başarırsan emin ol doğumundan beri gözüne inmiş bir perde bir anda kalkacak ve herşeyi çok daha berrak göreceksin. En azından sosyalistlerin ortaya attığı pekçok iddianın nasıl bir palavra olduğunu ve aslında iyi niyetler hareket eden pekçok insanın bilmeden nasıl büyük bir zarar yol açtıiğını anlayacaksın.

İkinci olarak kapitalist sistemlerin tekellerle mücadelesinde teknolojik gelişim önemli yer tutar. Sana daha önce dediğim gibi teknolojik ilerleme yaratıcı yıkıma yol açar , yaratıcı yıkım ise tekelleşmiş ve kemikleşmiş büyük sektörlerin ölümüne ve ilk defa karşılaştığımız taze, ferah yeni sektörlerin ortaya çıkmasına neden olur. Bu dönüşüm ve krizler aracılığı ile sistem kendisini sürekli yenileyecektir.

avrupa battı

İyi oldu bunu duyduğum çünkü bizim ekonominin dünya ortalamasına çıkmayacağı aşikardı, en azından onlar bizim yanımıza gelir.

Burada yazdığınız yüzeysel şikayetler yeni değil aslında yüzlerce yıl önce bile korkulan detaylar.

Şöyle ki bir Roma imparatorunun tebasından gelen ve işleri aşırı derecede kolaylaştıracak birtakım icatları sırf eğer ben bu makineyi kullanırsam bunca işşiz adamı ne halt edeceğim diyerek icadı yasakladığı ve bunun İngiliz, Roma hatta Osmanlı'dan bile örnekleri olduğunu söyleyebilirim.

Mesela Osmanlı'da matbaanın icadından çok daha sonra ülkeye girmesinin en büyük nedeni geniş bir hattat kesiminin bu makine gelirse işsiz kalacaklarından şikayet etmesiydi.

Matbaa'da ülkeye girdi, pekçok sanayi icadı sayesinde binlerce yüzbinlerce kişinin çalıştığı işler on, yüz kişiye emanet edildi fakat herkesin korktuğu gibi bir işsizlik sorunu olmadı neden mi ? Çünkü bu gelişimi engellersen bütüne zarar verirsin fakat engellemezsen sadece yaratıcı yıkıma neden olursun. Yaratıcı yıkım teknolojinin gelişmesi ile bazı iş kollarını vasıfsız hale getirir bu doğru fakat ürettiği değerler sayesinde insanların zorunlu ve temel ihtiyaçlarını karşılayacak işlerden daha çok zevk ve sanat gibi ince işlerde meslekler bulmasına yol açar.

Yani teknolojideki ilerleme bizi işsiz bırakmayacak daha çok bir sürü boş işle uğraşmamıza neden olacak. Mesela yaşam koçu, feng şui uzmanı veya bilimin pekçok ince dalında belki gerçek hayata hiç dokunmayacak fakat merakımızı giderecek iş alanlarında çalışacağız. Hayatımızı idame ettirmek için zorunlu olmayan fakat ruhumuzu beslemek için boş vakitlerimizi değerlendirmek için sanata daha çok vakit ayıracağız. Kısacası işsizlik değil işlerde bir dönüşüm sürecine yol açacaktır robotik.

Daha çok kişi sanatla veya bilimin ince dallarıyla veya boş işler ve zevk verici işler ile uğraşacak. Sanayi sektörü yerini gittikçe daha çok ve daha çok hizmetler sektörüne bırakacaktır.

Aşağıdaki bir arkadaşın yazdığı uluslararası evrensel sabit maaş olayı eğer uygulunaırsa o ülkenin aynen komünist ülkeler gibi bu yeni yaratıcı iş kollarına insanlarının girmesine ket vuracak muhtemelen onların kültür ve bilim alanında geri kalmalarına yol açacaktır.

Fakat insanlar her zaman birilerinin sırtından yaşamaya eğilimli oldukları için bunu ancak acı tecrübeler yaşayarak farkedebileceklerdir.

Benim en korktuğum konu, eğer yapay zekalar bilinç kazanıp da bizi yok etmeye niyet etmezse bu robotlaşmanın varacağı nokta. Çünkü durum tam bir paradoks olacak. Eğer insanoğlunun yaptığı tüm işleri robotlar yapmaya başlarsa insanlar çalışacak iş bulamayacak. Çalışacak iş bulamayan insanların geliri de olmayıp alışveriş yapamayacağına göre robotların ürettiği bu malları kim satın alacak? Kapitalizm açısından tam bir paradoks. Belki gelecekte farklı bir sosyalizm türüne geçeceğiz. Robotların ürettiği malları devlet insanlara karneyle dağıtacak :)