Aslında Tüm Özelliklerimizin ve Yapabileceklerimizin Belirlenmiş Olması

Evet, tüm özelliklerimiz ve yapma ihtimalimizle yapabileceklerimiz belirlenmiş durumda. Nerede doğacağımız, hangi ailede doğacağımız, sülalemiz belirlenmiş hep. Hangi ulusta doğacağımız, arkadaşlarımızın kim olacağı, hangi şehirde yaşayacağımız, okuyacağımız bölüm, hangi ülkede ikamet edeceğimiz, kaderin bizi hangi yeteneklere ve mesleğe götüreceği, hepsi ama hepsi belli.

Bu konuda sizin düşünceleriniz neler?

zihin felsefesi ve özgür iradenin ne olduğunu bilmeyen biri yazmış bunu

Özgür irade bir yere kadar hocam, hayat deterministik bir bütün bana göre.

Bana göre ; yetenek bazında aldığımız şeyler arketipler gibi, Bi şekilde kalıtsal olarak onları aktarımlar olarak atalarımızdan alıyoruz , bilinç sahibi olup anımsadıktan sonra data tutmaya başlıyoruz, Mark twain'in insan nedir adlı eserinde ki anlattığı doğdumuz andan itibaren bilinç ve bilinçdışı datayı tutmaya başlıyor, Ve aslında kendi özgür irademizle yaptığımız şeyleri yönetmeye başlıyolar, Tamamen dış etkenlere bağlı hareket ediyoruz.

Bunu şöyle örneklendireyim, Google ve benzeri bütün sosyal medyaların kullandığı çerez ( cache ) tutma yöntemi var mesala, Senin bu zamana kadar ilgilendiğin verileri toparlarlar, Önüne ilgilenebileceğin şeyler ile alakalı reklamlar çıkarırlar. Hayatımızın akışıda tam olarak bu şekilde ilerliyoruz bu benim kendi seçimimiz dediğimiz şeyin bi coğunun altında zaten şekillenmiş bi bilinçdışı yapısı var o bize emirleri veriyor biz yapıyoruz.

Carl Gustav Jung, “Siz bilinçaltınızı bilince dönüştürene kadar, o sizin hayatınızı yönlendirecek ve siz ona ‘kader’ diyeceksiniz.” diyor.

Yani evrimsel süreç + Çocukluk'da duyumsama ile hardiskin en sağlam depolama yaptığı dönemler > Ve ileri hayatımızda aldığımız kararlar diye gider bu.

Özgür iradenin mahiyeti bilinmeden isterse insan dışındaki bütün kainat determinizm üzerine kurulu olsun böyle bir iddia da bulunulamaz. Dünyadaki insan sayısı çok fazla ve bir insan bile hayatındaki bütün o belirli olay zincirleri üzerinde kendi iradesiyle çok fazla etkide bulunabilir.

Doğduğun memleketi, doğduğun yılı, aileni ve akrabalarını, ilk doğacağın ülkeyi, ailenin ekonomik durumunu seçebildin mi hocam? Şahsen ben seçemedim. Tam bir determinizm olmasa bile hayat en az yarı yarıya deterministik kurallarla işliyor.

Seçemediğimiz bir çok şey var tabiki. Yine de buna determinizm denebilir mi? Kaos teorisi hakkında ne düşünüyorsun? Bir de doğduğumuz ana göre genlerimizde yazılı olan bir karakter dizilimimiz de var mı sence?

Kısmi determinizm var bana göre, seçme hakkımız sınırsız ve tam özgür değil, kısıtlı ve sınırlı. Mesela bir milyonerin sonsuz parasının olmaması sınırlılık, bir gencin fakirlik yüzünden pasaport alıp başka bir ülkeyi 2010-2020 yılları arasında bir haftalığına gezememesi kısıtlılık. Hayatımızın sınırlı ve kısıtlı kısımları determinist karakteristikler taşıyor. Bu özellikle Latin ülkelerinde, Orta Doğu'da yoğun. Mesela Avrupa ve ABD'de determinizm yine var ama gelirleri yüksek olduğu için biraz olsun determinizmi baskı altına alıyorlar.

Genler birçok durumu belirliyor, ben hem pedagojik formasyon alırken, hem de eğitim fakültesi okurken gelişim psikolojisi gördüm. Dış görünüşümüz, ailemizden aldığımız genler tamamen bir determinasyon. Hatta ileride olacağımız genetik hastalıkları bile determinizm belirliyor, hepsi genlerde yazılı. Tabii ki bu genler mutasyon gibi istisnalara da açık. Fakat karakteri hem genler hem de çevre belirliyor. İkisi de yüzde altmış yetmiş oranda determinizme bakıyor.

Kısmi bir determinizm olduğu çok açık net zaten. İstisnalar dışında %60-70 sınırlarımız belli. Buna kanatlarımızın olmaması, çok hızlı koşamamamız gibi bir çok hayvanda var olan özellikleri de ekleyebiliriz. Doğduğumuz yer ve aileden gelen genetik de elimizde olan şeyler değil. Avrupa ve ABD diyorsun 1000 yıl öncesine gitsek tam tersi bir durum olurdu. Yani doğduğumuz, yaşadığımız zaman dilimi bile bizlerin sınırlarını belirliyor. Bundan 300 yıl sonra belki dünyada başka bir coğrafyada doğan insanlar daha az determinist olacaklar.

Kaos teorisi hakkındaki düşüncelerin neler peki?

Kaos teorisi aslında bir dizi önermesi olan bir teori. Hocam duymuşsunuzdur, Minecraft diye bir video oyunu var, orada bir adam 10 yıl boyunca Minecraft dünyasının kenarına geliyor ve sonuç olarak garip yuvarlaklar var, yani düzensizlik. Kaos teorisi Minecraft içinde bile işliyor. Her şey bir karmaşaya doğru gidiyor, sonra o karmaşa kendi içinde konsolide bir düzene gidiyor. Düşüncelerim bunlar hocam.

Minecraft olayını duymadım ama ilginçmiş. Bu yuvarlakların oluşmasını sağlayan şey neticede 0 ve 1 lerden oluşan insan yapımı kodlar. Onların elinden çıkan bir şey nasıl düzensizliğe gidiyor?

Ben evreni de bu minecraft gibi düşünürüm. Nasıl ki oyunun sınırları başından belli ve biz belli kurallar eşliğinde özgürce istediğimizi yapabiliyor olsak da oyunun kodlarını biz bilmediğimiz için bize bazı şeyler determinist bazı şeyler özgür irade bazı şeyler ise kaos olarak görünüyor. Sence yanılıyor muyum? Yaşadığımız evren hem kaosun hem düzenin hem de özgür iradenin bir arada olduğu bir şey değil mi?

Cümlelerinize katılıyorum hocam. Evren bence dediğiniz gibi işliyor.

İlk mesajında kaderden bahsetmişsin. Kader senin için ne demek peki?

Kader benim için bitmişlerin geleceği şekillendirmesi, sebeplerin sonuçları, sonuçların sebepleri yaratması. Yani aslında geleceğin geçmişle ve geçmişte belli olanlarla bağlantısı.

Zaman denen şey garip bir şey. Ölçebiliyoruz; var olduğunu biliyoruz ama ne olduğunu aslında bilmiyoruz. Geçmiş neresi? Gelecek nerede? Kader denen şey subjektif bir şey aslında. Sebebi de zamanın ne olduğunu anlayamamamızdan kaynaklanıyor.

Evet geçmişin geleceğe bir etkisi var ama nasıl işliyor bu etki? Bunun cevabını bilmiyoruz. Ben bu satırları yazıyorum ama sen bu mesajı gelecekte okuyacaksın, sen bu mesajı okuduğunda ise benim mesajımı yazma zamanım aslında geçmişte kalacak:) Her şey aslında bu şekilde ilerliyor.

Teşekkürler verdiğin cevaplar için.

Önemli değil hocam, ben de katkılarınız için teşekkür ederim.