Şimdi Ara

Crossover yapımı hakkında

Daha Fazla
Bu Konudaki Kullanıcılar: Daha Az
1 Misafir - 1 Masaüstü
5 sn
23
Cevap
0
Favori
1.912
Tıklama
Daha Fazla
İstatistik
  • Konu İstatistikleri Yükleniyor
0 oy
Öne Çıkar
Sayfa: 12
Sayfaya Git
Git
sonraki
Giriş
Mesaj
  • Merhabalar;


    Jamo Compact 700 bookshelf speakerlara sahibim. 8 OHM, 70hz-20.000hz frekans aralığına sahip ve iki yollular. İçerisinde tweetera giden kabloda sadece 2.2uF 50V kapasitör gördüm. Crossover ile sesini iyileştirebileceğimi düşünüyorum. Uygun devre elemanlarında ve frekanslarda yardıma ihtiyacım var. İnternet üzerindeki crossover calculatorlardan fazla bir şey anlayamadım. Şimdiden teşekkür ederim...


    Low pass aralığı kaç hz olmalı ?


    High pass aralığı kaç hz olmalı ?


    Butterworth, bessel, linkwitz-riley ve chebychev nedir ve hangisini seçmeliyim ?


    Aşağıdaki şemada C1 ile C2 ve L1 ile L2 neden aynı ?


    Crossover yapımı hakkında


    Kullandığım calculator: https://www.diyaudioandvideo.com/Calculator/SpeakerCrossover//




    < Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi Naykimayki -- 7 Nisan 2021; 20:4:27 >



  • Hoparlör crossover devrelerinin tipi ne olursa olsun temel şeması aynıdır.

    Farklı olan bu kondansatör ve bobin elemanlarının hesaplanmasında farklı parametreler gözetilerek hesaplanmasıdır.

    Yani farklı olan hesapla bulunan değerlerin farklı olmasıdır.


    Butterworth, bessel, linkwitz-riley ve chebychev bu hesap yöntemlerini belirleyen bilim adamlarının isimleridir.

    Bu hesaplamalar çok ciddi düzeyde yüksek matematik bilgisi gerektiriyor.

    Linkwitz abimizi yakın tarihte kaybetmiştik:

    https://www.stereophile.com/content/siegfried-linkwitz-rip


    Benim bildiğim kadarı ile piyasada en çok Butterworth kullanılıyor. Ardından Linkwitz-Riley ve sonra Bessel geliyor.


    Çok kişi tek kondansatörden oluşan filtreyi crossoverdan saymaz. Ama neticede o da bir crossover türü. Eğimi 6 db/oktav...


    Jamo neden böyle bir tercihte bulunmuş?

    Belki maliyette tasarruf ederim diye düşündü...

    Diğer taraftan da basit en güzeldir felsefesini benimsemiş de olabilir.


    Tweeter'a giden high-pass crossover filtresinin eğimini değiştirerek büyük iyileşme sağlayacağınızı sanmıyorum.


    Sadece o 2.2 mF kondansatör, elektrolitik kondansatör ise daha iyi bir kondansatör ile değiştirilerek iyileşme sağlanabilir.

    Ama sürücülerin kalitesine bağlı olarak büyük bir fark yaratmayabilir de...


    Crossover dönme frekansını belirleyebilmek için sürücülerin karakteristiklerini bilmek lazım.

    Tweeter'ın rezonans frekansı ne kadar aşağı inebileceğini belirlemek açısından önemli.

    High-pass'e karar verirken woofer üzerindeki low-pass filtreyi de dikkate almak gerekir. Dönme frekansı ve eğimi acaba nedir?


    6.5" woofer'lı, 1" tweeter'a sıfırdan bir crossover yapacak olsam muhtemelen birleşme frekansını 2.2-2.5 kHz seçer,

    woofer low-pass'i 12 db/oktav, tweeter high pass'i 18 db/oktav seçerdim.

    Crossover frekansının daha yüksek seçilmesi halinde 6.5" woofer, çapının vereceği frekansın dalga boyundan büyük kalması nedeniyle, üst mid seslerde "beaming" yapabilir.


    Crossover hesabı için http://www.mh-audio.nl/Calculators/CBBC.html sayfasını kullanıyorum. Burada crossover tipleri hakkında kısa bilgi bulabilirsiniz.


    Hoparlörün baslarından memnun değilseniz, gövdesiz, ince ve yetersiz buluyorsanız "baffle step/diffraction loss" filtresi ekleyebilirsiniz. Bu devre sadece bir bobin ve bir güç direncinden oluşur. Ancak basları artırdığınız oranda hassasiyetten fedakarlık edersiniz.

    http://www.mh-audio.nl/Calculators/BDL.html


    Bu arada, yeni bir crossover için kondansatör ve bobin maliyeti bir hayli yüksek olabilir... :)

  • Kursun_ kullanıcısına yanıt

    Subwoofer olduğu için bass aramıyorum fakat tiz ve parlak sesi rahatsız ediyor. JBL TLX 600 ün crossoverı ile denediğim zaman biraz iyileştiğini fark ettim. Tabii ki TLX 600 3 yollu olduğu için band pass frekanslarında bariz şekilde kayıp oluyordu. Tek amacım denemek. İçindeki kondansatör elektrolitik değil.


    Belki basit bir bobin ile low pass e giden orta-üst frekansları düşürerek ayar yapabiliriz.

  • Naykimayki kullanıcısına yanıt

    Tweeter hattı üzerinde 6 db/oktavlık high-pass yerine 12-18 db/oktav eğimli filtre kullanırsanız korkarım parlaklık bir miktar daha artar.


    Zira şu anda 2.2 mF'nin 8 ohm'da -3 db noktası 9 kHz. 9 kHz'nin altında tweeter azalarak alt frekanslara iniyor.

    Daha yüksek eğimli bir filtre kullanırsanız 9 kHz değil daha düşük bir dönme frekansı seçeceksiniz. O zaman da o dönme frekansının üzerindeki tizler artacak.


    Tweeter hattı üzerinde tizleri azaltacak bir L-pad kullansanız?

    Veya ~4 db'lik bir baffle step/diffraction loss filtresi kullanarak orta-üst frekansları düşürebilirsiniz.

    Bu da sizin dediğiniz gibi bir bobin (+bir direnç) ile mümkün.

  • Kursun_ kullanıcısına yanıt

    Bu durumda high pass frekansı kaç olmalı ? 120 ideal mi ?


    2.2 mf yerine örneğin 10 mf kullandığımız zaman, high pass frekansını düşürdüğümüz zaman tiz seslerde azalma mı oluyor ? tam olarak bu kısmı anlamadım. Elimde elektrolitik olmayan 6.8 uf ve 15 uf kapasitörler de var.


    En kolayını düşünürsek şöyle basit bir eq ayarı da olabilir Crossover yapımı hakkında 


    Crossover yapımı hakkında
  • Naykimayki kullanıcısına yanıt

    2.2 mF ile 9 kHz'nin altındaki frekanslarda tweeter'a giden sinyal 6 db/oktav eğimiyle azalıyor.

    Örneğin bir oktav altında, yani 4.5 kHz'de sinyal 3+6= 9 db düşmüş olacak.

    4.5 kHz ile 9 kHz arasında tam güçte değil. -3 ve -9 db arasında zayıflayacak.

    9 kHz'nin üzerinde tweeter'a tam güç gelecek.


    Crossover eğimini 12 db/oktav'a çıkarır, crosover frekansını örneğin 3 kHz seçerseniz -3 db frekansı 3 kHz olacak.

    4.5 kHz'de ise tweeter'a tam güç gidecek. Yani tek kondansatörlü basit 6 db/oktav filtreden +9 db daha yüksek...


    İdeal olarak tweeter'ın crossover frekansı tweeter'ın rezonans frekansının en az bir oktav üzerinde olmalı. Bu en az 12 db/oktav filtreler için geçerli...


    Crossover'ın görevi aynı zamanda tweeter'ı korumak.

    Eğer 6 db/oktav eğimli basit filtre ile kondansatörün değerini yükseltirseniz crossover frekansı düşecek, ancak crossover eğimi çok yavaş olduğundan istenmeyecek alt frekanslar da tweeter'a giderek onu zorlayacak, hatta yakacaktır.

    Örneğin kondansatörü 10 mF seçersek:

    -3 db noktası 2 kHz'nin biraz altına düşecektir. Tweeter'ın vereceği tizler [tehlikeli bir şekilde] artacaktır.

    https://www.v-cap.com/coupling-capacitor-calculator.php

    Bunun 1 oktav altı 1 kHz'nin biraz altı olacaktır. Bu da tweeter için kırmızı bölgedir.

  • Eğer tizler fazla geliyorsa crossover'ı değiştirmek yerine L-pad kullanmak daha mantıklı olacaktır.


    http://www.sengpielaudio.com/calculator-Lpad.htm


    https://www.diyaudioandvideo.com/Calculator/DriverAttenuationLPadCircuit//

  • quote:

    Orijinalden alıntı: Kursun_

    Eğer tizler fazla geliyorsa crossover'ı değiştirmek yerine L-pad kullanmak daha mantıklı olacaktır.


    http://www.sengpielaudio.com/calculator-Lpad.htm


    https://www.diyaudioandvideo.com/Calculator/DriverAttenuationLPadCircuit//

    Anladığım kadarıyla üzerindeki kondansatör zaten uygun olarak takılmış.


    L-pad dediğiniz sanırım şöyle bir şey


    https://www.ebay.com/itm/Pair-Eminence-PX-LPAD-Passive-Crossover-L-Pad-Attenuator-/391294005262


    Fiyatı güzelmiş, dolar kuru malum...  


    Rahatsız eden frekansı eq üzerinden deneyerek buldum. 4khz ila 6khz arası tiz bir şekilde parlıyor. Bu da haliyle müzik dinlerken doğallıktan uzaklaştırıp rahatsız ediyor. Özellikle rock müzikte çok fazla hissediliyor.

  • Naykimayki kullanıcısına yanıt

    Bahsettiğim L-pad tam olarak o değil. Evet, onların fiyatı güzel... :)

    Potansiyometre türü L-pad'ler '70'li yıllarda yapılan hoparlörlerde çok popülerdi.

    Vintage hoparlörlerde hala görebilirsiniz.

    Ancak daha sonra bunlar zamanla oksidasyon ve aşınma ile sorun çıkarabilir diye gözden düştü.

    Bugün bazı genel seslendirme sistemlerinde, örneğin otel odalarında yayın yapan hoparlörlerde hala kullanılıyor.


    Benim bahsettiğim L-pad'ler sabit değerli iki güç direncinden oluşuyor.

    Örneğin:

    https://karakoyelektronik.com/219-aluminyum-direnc


    Bu dirençlerin gücünü hesaplamak, daha doğrusu sağlıklı bir değere ulaşmak zordur.

    Daha önce verdiğim

    https://www.diyaudioandvideo.com/Calculator/DriverAttenuationLPadCircuit/?utm_campaign=DonanimHaber&utm_medium=referral&utm_source=DonanimHaber


    link'i bu dirençlerin olması gereken gücü konusunda bir fikir veriyor.

    Kullandığınız hoparlörde 25W'lık aluminyum direnç kullanılabilir.

    Taş direnç de kullanılabilir onlar genellikle 11W civarıdır.


    Bağlantı daha önce verdiğim link'lerde görüldüğü gibi R1 seri bağlanır, R2 paralel bağlanır.

    L-pad'in amacı dirençlerle sinyali düşürmek, ama bunu yaparken empedansı (8 ohm gibi) korumaktır.

    Empedansı 8 ohm seçerseniz L-pad ve sürücünün etkin empedansı yine 8 ohm olarak kalır.

    Dolayısı ile crossover'ın sağlıklı çalışmaya devam etmesi sağlanır. (Crossover da empedansa bağlı)


    L-pad'ler birçok hoparlör sisteminin içinde vardır.

    Zira genellikle tweeter'lar woofer'dan daha hassastır.


    Sabit dirençlerle L-pad oluşturmanın bir dezavantajı var...

    Önce kaç db düşüreceğinize karar vermeniz, buna göre hesaplayıp o dirençleri almanız gerekir.

    Eğer netice beklediğiniz gibi olmazsa, diyelim 4 db zayıflatmaya göre hesapladınız, yetmiyor, bir 2 db daha zayıflatma gerekiyor... O zaman o dirençleri "atıp" 6 db'e göre hesaplayıp yeniden direnç alıp denemeniz gerekiyor.

    Elinizdeki eq cihazı zayıflatmanın seviyesi konusunda size yardımcı olacaktır. Ama nihai karar kulakların.

  • Not:

    Link verdiğiniz Eminence L-pad aslında güzel bir alet. Eminence pro-audio'da iyi bir firma.

    Uygun [denilebilecek] fiyatlara kaliteli ürünler sunar. Türkiye'de temsilcisi de var.

    Ancak TR fiyatları muhtemelen yurtdışı fiyatının 3-4 katıdır. Bu işlere akıl-sır ermiyor.

  • L-pad'de -db'ye göre hesaplayacağınız dirençlerin nihai değerleri deneme yanılma yöntemi ile kesinleşeceğinden aluminyum dirençler ile maliyet yüksek olabilir.


    Başta taş direnç ile denemeye başlamayı düşünebilirsiniz:

    https://www.hatfon.com/kategori/direnc-11-watt


    Not: L-pad dirençleri tweeter hattındaki kondansatörden sonra, kondansatör ile tweeter arasında olacak.

  • Kursun_ kullanıcısına yanıt

    Linkini attığım Eminence ayarlı olduğu için kulağıma uygun olarak ayarlarım diye düşünmüştüm ama fiyatı çok yüksek. 15K ya da 1,5k değeri nedir ?

  • Naykimayki kullanıcısına yanıt

    15K = 15 KiloOhm = 15000 Ohm

    1.5K = 1K5 = 1.5 KiloOhm = 1500 Ohm


    Hoparlör L-pad'lerinde hoparlör empedansına yakın düşük değerler kullanılır.

    Örneğin:

    2.7R = 2R7 = 2.7 Ohm gibi


    Eminence ayarlı L-pad, baktım kendi web sitesinde de aynı fiyattan satılıyor. (tek fiyatı)

    https://www.eminence.com/speakers/crossover-detail/?model=PXLPAD

    Dediğiniz gibi onunla tam kulağınıza göre kolaylıkla ince ayar yapmanız mümkün...

  • Ben Yamaha NS-50F hoparlörlerimi geçen sene yaptığım araştırmalar sonucu çoğu modifiye ettim. İç kablaj, crossover, yalıtımda iyileştirmeler yaptım. Burdan paylaşımlarımı görebilirsiniz. https://forum.donanimhaber.com/yamaha-ns-50f-floorstanding-hoparlor--27477618-2


    En doğru sesi 3 aşamalı filtre ile aldım. Hem HP hem LP filtrede 3 elemanlı filtre kullandım. Devrede ilk etapta piyasada bulunan polyester kondansatörler kullandım, elektrolitlere göre çok iyiydiler. Tweeter çok parlak çaldı, bende seri olarak HP devrede 0.5,1 ve 2 ohm taş direnç deneyerek 1 ohmda karar kıldım. Daha sonra Avrupa MKP kondansatörler almak istedim ama kur malum, bende testlerde fena görülmeyen (http://www.humblehomemadehifi.com/Cap.html) Çin işi Audiophiller MKPlerde karar kıldım. Aliexpresste sağlam bir satıcı bularak satın aldım. Keman, piyano gitar gibi enstrumanlar daha güzel geldi. Bu kondansatörler ilk taktığımda tweeter zayıf kaldı, 1ohm direnci çıkarınca normale döndü. Şu an burn-in leri bitti. Sonuç olarak hoparlörlerin ilk hali ile fark muazzam.


    Osiloskop ile yaptığım bir testte 5000hz kesim noktası olan devreye 0.6V 1000hz sinus voltaj verdim HP filtrede tek elemanla Yaklaşık 0.2V, çift elemanla 0.1V üç elemanla sıfıra baya yaklaşmıştı.


    Benim fikrim 2.2uF devamına paralel 0.25mH bobin sonra seri 4.7uF deneyebilirsiniz.




    < Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi zupar -- 10 Nisan 2021; 17:21:0 >
  • zupar kullanıcısına yanıt

    Şu şekilde bir soru sorayım, high passteki yüksek frekansları tweeterlara taşımamız ya da azaltmamız mümkün mü ? high pass üzerinde hiçbir devre elemanı yok, amfiden gelen kablo direkt high pass e gidiyor. Bahsettiğim frekanstaki parlamalar high pass sürücüsü üzerinde oluyor gibi geliyor.


    Bu dediğinizi ve l-pad ile denemeler yapacağım.

  • Jamo Compact 700 hoparlörlerle ilgili araştırma yaptığımda pek bilgi bulamadın ama bir fotoğraf gördüm. Yanılmıyorsam midbass sürücüye direkt girilmiş, tweetera ise seri 2.2uF bir bağlanmış(pek seçemedin ama elektrolitik gibi geldi). Bu demekki midbassa bütün sinyaller direkt geçmekte. tweetera ise aşağıdaki gibi 9khz'den yukarısı direkt, aşağısı ise kademeli olarak zayıflayarak gitmekte.

    Crossover yapımı hakkında

    Bunun sebebi tweeterın çıkaramadığı frekansları gönderirsek çıkardığı sesleride daha kalitesiz çıkarır hatta yanabilir. O yüzden genel kural olarak tweeterlar kondansatörsüz kullanılmaz. Burda 9khz'den aşağıdaki sinyalleri daha fazla yok etmek istiyorsak 2.(paralel bobin) ve 3.(seri kondansatör) elemanı eklemeliyiz.


    Amaç tweetera giden sinyallerin hepsini azaltmak istiyorsanız Kursun_ bahsettiği gibi tweeter'a LPAD devresi eklemelisiniz. Önceki gönderide bahsettiğim gibi farklı marka tip kondansatörlerde tonda ve ses seviyesinde farklı sonuçlar verebilmekte. Farklı bir 2.2uF film kondansatörde(polyester,mkp) deneyebilirsiniz.

  • zupar kullanıcısına yanıt

    Evet, dediğiniz gibi midbass direkt olarak bağlı. Ben de bundan yüksek frekansları kısabiliriz ya da dengeleyebiliriz diye düşünmüştüm. Elektrolitik olmayabilir, en azından baktığım zaman - kutup gösteren bir işaret göremedim.

  • Kutupsuz elektrolitik kondansatörler mevcuttur ve özellikle fabrikasyon crossover devrelerinde sıklıkla kullanılır. İki adet elektrolitik kondansatörün seri bağlanması sonucu elde edilir. Yan kapaklarından alüminyum görünüyorsa büyük ihtimal elektrolitiktir.


    https://www.entegredunyasi.com.tr/kategori/kutupsuz-polyester-axial


    Linktekine benzer kondansatörlerden deneyebilirsiniz. Bunlar axial kondansatör diye geçiyor. Aslen film tipi polyester(MKT) veya polipropilen(MKP) kondansatörlerdir. İnternette ve elektronilçilerde bulunabiliyor.


    Midbass hoparlöre seri ekleyeceğiniz bir hava nüveli bobinde yüksek frekansları filtreleyeceği için (tweeterda kullandığımız kondansatörün tersi) ses kalitesini arttır. 1.3mH değerinde denenebilir. Ben 0.8mm çaplı (21AWG) bobin teli kullanıyorum genelde. 2cm çapından, 2cm uzunluğunda yaptığım makara ile sarıyorum. Aşağıda hesaplama linkini bırakıyorum


    http://www.circuits.dk/calculator_multi_layer_aircore.htm

  • quote:

    Orijinalden alıntı: zupar

    Kutupsuz elektrolitik kondansatörler mevcuttur ve özellikle fabrikasyon crossover devrelerinde sıklıkla kullanılır. İki adet elektrolitik kondansatörün seri bağlanması sonucu elde edilir. Yan kapaklarından alüminyum görünüyorsa büyük ihtimal elektrolitiktir.


    https://www.entegredunyasi.com.tr/kategori/kutupsuz-polyester-axial


    Linktekine benzer kondansatörlerden deneyebilirsiniz. Bunlar axial kondansatör diye geçiyor. Aslen film tipi polyester(MKT) veya polipropilen(MKP) kondansatörlerdir. İnternette ve elektronilçilerde bulunabiliyor.


    Midbass hoparlöre seri ekleyeceğiniz bir hava nüveli bobinde yüksek frekansları filtreleyeceği için (tweeterda kullandığımız kondansatörün tersi) ses kalitesini arttır. 1.3mH değerinde denenebilir. Ben 0.8mm çaplı (21AWG) bobin teli kullanıyorum genelde. 2cm çapından, 2cm uzunluğunda yaptığım makara ile sarıyorum. Aşağıda hesaplama linkini bırakıyorum


    http://www.circuits.dk/calculator_multi_layer_aircore.htm

    6.8uF (elektrolitik değil) kondansatör tweeter için, 0.47mH bobin midbass için kullandım. 2900hz crossover frekansı oluyor, teknik açıdan bir problem olmaz derseniz seste ciddi derecede iyileşme olduğunu söyleyebilirim. O parlaklık gitti, daha keskin, haşırtısız tizler ile dengeli mid sesler yer aldı.




    Crossover yapımı hakkında
  • Uygun değerde kondansatörün devamına bir paralel bobin eklemenizi tavsiye ederim.

  • 
Sayfa: 12
Sayfaya Git
Git
sonraki
- x
Bildirim
mesajınız kopyalandı (ctrl+v) yapıştırmak istediğiniz yere yapıştırabilirsiniz.