Ucuz ama pek etkili değil: Oxford Üniversitesi'nin Covid-19 aşısı %70 koruma sağlıyor

Oxford Üniversitesi ile AstraZeneca şirketi ortaklığında geliştirilen aşı, %70 seviyesinde bir koruma sunuyor. Durumu değerlendiren BBC sağlık ve bilim muhabiri James Gallagher'e göre bu sonuç, hem bir başarı hem de hayal kırıklığı olarak görülebilir. 

BioNTech/Pfizer ve Moderna şirketlerinin geliştirdikleri aşının, yeni tip koronavirüse karşı %95 civarında koruma sağladığı açıklanmıştı. Ancak Oxford Üniversitesi'nin geliştirdiği aşı, diğerlerine kıyasla çok daha ucuz (3 Sterlin) ve buzdolabı sıcaklığında kolayca depolanıp taşınabiliyor. Böylece dünya genelindeki dağıtımı daha kolay olabilecek. Denetleyici kurumların onaylaması halinde bu aşı, salgınla mücadelede önemli rol oynama potansiyeline sahip.

İngiltere hükümeti 100 milyon doz aşı sipariş etmişti. Bu miktar, 50 milyon kişiye yetecek seviyede. Aşının mimarı Prof. Dr. Sarah Gilbert, "Bugünkü duyuru, aşıları virüsün yol açtığı yıkıma son vermek için kullanabileceğimiz zamana bizi bir adım daha yaklaştırıyor" şeklinde konuştu.

Ayrıca Bkz.BioNTech ve Pfizer aşısının fiyatı belli oldu!

"Doğru dozlarda yüzde 90 etkili"

İngiltere Başbakanı Boris Johnson ise bu gelişmeyi müthiş heyecan verici bir haber olarak duyurdu. Sağlık bakanı Matt Hancock da "Bu veriler, doğru dozlarda yapıldığında, aşının %90 oranında etkili olduğunu gösteriyor" dedi. Bakana göre, etkili bir aşının tüm onay süreçlerini geçmesi halinde, günlük hayat nisan ayında normale dönmeye başlayabilir.

Oxford aşısı, İngiltere ve Brezilya'da 20 binden fazla gönüllüye yapıldı. 2 doz aşı yapılan bireylerde 30 Covid-19 vakası görülürken, tuzlu su (plasebo) verilenlerde ise 101 vaka kaydedildi. Uzmanlara göre bu sonuç, %70 seviyesinde bir koruma anlamına geliyor. Ayrıca gönüllülere yüksek dozda 2 kez aşı yapıldığında koruma oranının %62 olduğu, bir yüksek bir düşük doz aşı yapıldığında ise oranın %90'a çıktığı tespit edildi. Bu ilginç farkın sebebi henüz net olarak bilinmiyor.

Güvenlik, etkinlik ve yüksek kalitede üretim gibi şartları değerlendirecek olan kurumların, aşıya önmüzdeki haftalarda onay vermesi bekleniyor. İngiltere, büyük bir aşı kampanyasına hazırlanıyor. Bu kapsamda öncelikle bakım evlerindeki kişilere ve görevlilere, sağlık çalışanlarına ve 85 yaşın üzerindekilere aşı yapılacak. Sonrasında ise insanların yaşlarına ve sağlık sorunlarına göre farklı kategorilere ayrılmaları ve sırasıyla aşılanmaları umuluyor. 

Aşının çalışma mantığı

Aşı, şempanzeleri enfekte etmek için kullanılan grip virüsünün genetiği değiştirilmiş bir hâli. Virüs, enfeksiyona yol açamıyor ancak (virüsün) diken proteini adı verilen bölümünün planlarını taşıyabiliyor. Bunlar vücuda girdiğinde, vücut bu proteinleri üretmeye başlıyor ve sonrasında bağışıklık sistemi onları bir tehdit olarak görüp yok etmeye çalışıyor. Böylece bağışıklık sistemi, gerçekten virüsle karşılaştığında ne yapması gerektiğini öğrenmiş oluyor.