2si1 | Fotoğraf çekildi de ne oldu? Kara delik!

Mesut bey bence haftalık bir bilim programı yapma zamanı geldi de geçiyor dh için, bir tane bilgili birini alın bilim konusunda, karşısında da siz olun, böylelikle herkese hitap etmiş olursunuz, ciddiyim.

Mesut Abi Merhaba

Ben başlık ve karadelik haberi hakkında bir şeyler yazmak istiyorum.

Fotoğraf çekildi de ne oldu? Cern'deki deney ne işimize yaradı? Uzaya neden bu kadar kaynak ayırıyoruz? Marsa bu kadar yatırım yapmak gerekli mi?

Yukarıda örneklediğim türde soruları eleştiren ve bu soruyu soranlara karşı alaycı bir üsluba bürünen bir kitle var. Aynı kitlenin, bu türde soru soran insanları cehalet ve vizyonsuzlukla suçladığına da zaman zaman şahit oldum. Ben bu konuda bir bilgilendirme yapmak istiyorum.

Yukarıda örneklenen sorular ve benzerleri, tüm bilimsel panellerde ve forumlarda, konferanslarda sorulan oldukça doğru ve gerekli sorulardır. Örneğin cern ile ilgili örneklediğim soru, bilimsel yatırımlar ve big science projelerinin bütçeleri üzerinde uzmanlaşmış bir iktisatçı tarafından cern konferansında sorulmuştur. Cern ile ilgili yapılan etkinliklerde "büyük hadron çarpıştırıcısı deneyi" yle ilgili sorulan 261 soru içerisinde, cern belgeselinde kendine yer edinen 7 sorudan biridir. Üstelik sorunun cevabı da soran uzmanı tatmin etmemiştir. Aynı soruyu biz sorduğumuz esnada sonsuz bir cehaletle suçlanıyoruz. Buradan çıkarıyoruz ki, yeni bir trend olan uzay araştırmaları ve ileri düzey fizik; aslında realizmden oldukça uzak romantizme oldukça yakın.

Buna verilebilecek güzel örneklerden biri de ulusal bilimler akademisinin oluşturduğu komisyonun 1972 raporunda amiral gemisi proje olarak seçilen hubble uzay teleskobu'dur. Spitzer ile birlikte amacı ve bütçesi en çok sorgulanan iki great observatory'den biridir. Hatta yanlış hatırlamıyorsam spitzer'in bütçesi bu baskının sonucunda düşürülmüş ve big science kapsamından çıkarılmıştır.

Eklemek istediğim bir diğer nokta ise "ispat" kelimesi üzerine. Bu bana kalırsa yanlış bir ifade. Sebebine gelince, nasıl ki bilim insanları teori, kanun gibi ifadelerden uzaklaşıp, "model" gibi ifadeleri kullanmaya başladılar; ispat kelimesi yerine de kanıt kelimesinin kullanılması daha uygun olacaktır. İspat büyük oranda kesinlik barındırırken kanıt, matematiksel modelin gerçek hayattaki tezahürünü daha doğru bir şekilde ifade etmektedir.

Son olarak söyleyeceklerim karadelik fotoğrafı hakkında. Ben kişisel olarak bunun devrimsel bir gelişme olduğuna katılmıyorum. Neden derseniz, örneğin galaksimizin merkezindeki Yay A karadeliği, birbirinden bağımsız iki ayrı ekip tarafınan eşzamanlı gözlendi. Alman ekip, yer teleskoplarıyla atmosferin yarattığı distortion'nın üstesinden lazer teknolojisiyle gelerek, amerikan ekip ise uzay teleskoplarıyla eş zamanlı olarak karadeliğin etrafındaki yıldızların hareketlerini gözlemleyerek, karadeliğin varlığını kanıtladılar. Bana sorarsanız bu, bugünlerde yayınlanan fotoğraftan daha büyük bir kanıt ve gelişmeydi. Yani karadeliklerin varlığı bugün bu fotoğraf ile kanıtlanmış değil. Çok daha eskiden kanıtlandı zaten.
Nasıl ki "ısının varlığını kızılötesi kameraların icadından sonra ispatladık" demiyorsak, karadeliklerin varlığı da kuğu takımyıldızında keşfedilen ilk karadelikten beri biliniyor.

Örneğin karanlık madde için böyle bir gelişme devrimsel olurdu. Çünkü karanlık madde diye bir şeyin var olduğundan hala emin değiliz. Var olmama ihtimali de kıyıda köşede bir yerde kayda değer bir oranda beklemekte. Fakat karadeliklerin var olduğu bu fotoğraftan önce de bilinen ve kesinleşmiş bir şeydi. Bu konuda ufacık şüphe dahi kalmamıştı.

Evrim Ağacından paralar yatmış